هاري يك بيماري عفوني حاد و كشنده ويروسي است اين بيماري مخصوص گوشتخواران اهلي و وحشي بوده، انسان و ساير حيوانهاي خونگرم پستانـدار، بهطور تصادفي و اغلب ازطريق حيوانگزيدگي به آن مبتـلا ميشوند.
اهميت بيماري هاري بهدلايل زير است:1.ميـزان كشندگي بـالا(صـددرصـد)، بهطـوري كـه پس از ظهور عـلائم باليني چه در انسان و چه در حيـوان، قابل درمان نبوده و بيمار محكوم به مرگ خواهدبود.
2.افزايش روند موارد حيوانگزيدگي در انسان، بهطوري كه بهناچار سالانه مبالغ زيادي صرف خريد سرم و واكسن ضد هاري جهت درمان پيشگيري آسيبديدگان ميشود.
3.تلفات دام و خسارتهـاي اقتصادي نـاشي از اين بيمـاري كـه در دامهـا ايجادميشود.
در ايران بيش از 85% از مـوارد حيـوانگزيدگي تـوسط سگ اتفاقميافتد كه بيشتر اين موارد به سگهاي خانگي و سگ گله اختصاصدارد و متأسفانه علت اصلي آن، عدم قلادهگذاري است.
عامـل بيماري
عامل هاري، ويروس هاري است.
راه هاي سرايت بيماري به حيوان و انسان
1. گازگرفتناصليترين راه سـرايت بيماري، گازگـرفتن بهوسيله حيـوان هار است. البته ازطريق كشيدهشدن پنجه آغشته به بزاق حـاوي ويروس هـاري بهويژه در گربه و گربهسانان نيز بيماري منتقلميشود.
2. پوست
ازطريق پوست سـالم، هـاري سرايتپذير نيست؛ ولي از راه كوچكترين خراش يا زخم در پوست، اين بيماري منتقلميشود.
3. ويـروس هـاري ازطريق مخاط آلـوده نيـز بـه انسان و حيـوانهـاي ديگر منتقلميشود. بنابراين، سگها و گربه هاي بهظاهر سالم كه در اواخر دوره نهفتگي بيماري هاري هستند و هنوز علائم هـاري در آنهـا ظاهر نشدهاست، ازطـريق ليسيـدن لب، چشم و بيني كـودكاني كه با آنها بازي ميكنند بيماري هـاري را انتقالميدهند.
تمـام پستانداران خـونگرم اهلي و وحشي به بيمـاري هـاري حساس هستند و ميزبانهـاي مختلفي مـوجب گستـرش وسيع هـاري ميگـردنـددرخصوص بروز علائم هاري در حيوان بايد به اين نكته مهم توجه داشت كه در برخي موارد، 3 تا10 روز قبل از بروز علائم در سگ و گربه، ويروس موجود در بزاق حيوان ميتـواند بيماري را منتقلكنـد. به عبارت ديگر اگر بزاق سگ و گربـه در زمان گازگرفتن به ويـروس هاري آلوده باشـد، علائم حداكثر تا 10 روز بعد در حيـوان ظاهرشـده و سپس حيوان خواهد مرد.
پس از طي دوره نهفتگي، اولين علامت بيماري، تغيير در رفتار و عادتهاي حيوان است بهنحويكه يا بيش از اندازه به صاحب خـود انس و الفت پيداميكند و مثل اينكه از او كمك ميطلبد يا عصباني و بدخو شـده، غذاي خـود را به دليـل اختلال در بلع بهخوبي نميخورد.
پيشرفت بيماري در برخي موارد بهصورت فلجي(هاري ساكت) بوده، حيوان بهگوشهاي پناه ميبرد و ابتدا دستهـا، سپس پاهـا و بعد سـاير انـدامهـا فلجشـده و درنهايت بـهعلت فلج دستگاه تنفسي ميميرد؛ ولي در بيشتر مـوارد، پس از دوره تغيير رفتـار، حيـوان پريشان و مـضطرب و كمكم وحشي و درنـده(هـاري خشمگين) ميشـود و بـه هـركس و هـر حيوان سر راه خود حملهميبـرد. درنهايت، پس از مدتي بهعلت عدم قـدرت بلع، كف از دهـانش سرازيرشـده ، صداي پـارس حيـوان خشن، نـاموزون و بريـدهبـوده و درندگي در چهرهاش هويدا است. در اغلب موارد، مردم سگها را ميكشند و اگر فراركنند، بهزودي در اثر فلجدستگاه تنفسي خـواهند مرد. اگر هاري در گربه اتفاق بيفتد پس از طي دورهنهفتگي به محل تاريكي ميرود و ازطريق پنجهكشيدن، مشابه گازگرفتن سگ يـا گـرگ، هـاري را انتقالميدهـد.درمـان
درصـورت شـروع علائم هـاري، بيماري درمـانپذيـر نيست و بـا وجـود مراقبتهاي كـامل، بيماران در طي يك تـا دو هفته پس از شـروع علائم ميميرند.
براي کنترل بيماري هاري هر فردي بايد در اين زمينه احساس مسئوليت نمايد انجام اقدامات زير مي تواند در کنترل بيماري هاري موثر باشد
1.خـودداري از نگهداري سگ و گـربـه در منزل، مگر در مـوارد استثنايي و درصـورت نگهداري،قلادهزدن و واكسيناسيون آنها عليه هـاري2.خودداري از تردد سگهاي خانگي و صاحبدار در معابر عمومي و پاركهـا
3.جلوگيري از نزديكشدن كودكان به سگهاي ولگرد
4.توجه خاص به گازگرفتگي حيوانها هر چند جزئي و بهصـورت خراش باشد، و مراجعه فوري فرد مجروح به مركز بهداشت
5.خودداري از ريختن زباله و پسمانده هاي غذايي در اطراف منازل و گذرگاه ها و معابر عمومي و استفاده از كيسه هاي مخصوص حمل زباله و همكاري با مأموران شهرداري در هنگام جمعآوري زباله
6.همكاري با مأموران شهرداري و اداره حفاظت محيطزيست در نابودي سگهـاي ولگرد
7.جلوگيري از تماس سگهاي خانگي با سگهاي ولگرد
8.درصـورت بـروز هـرگونـه تغيير رفتار در حيوانات، بـايـد فـوري به دامپزشكي اطلاع دادهشـود.
در کشور ما براي کساني که بوسيله حيوان مشکوک به هاري گاز گرفته شده باشند واکسيناسيون ضد هاري برا ي پيشگيري از بيماري انجام مي شود که برنامه آن به شرح زير است
الف ـ پس از مواجهه: جهت افرادي است كه به هر نحو مورد گزش حيوانات قرار مي گيرند و توسط آنها مجروح مي شوند كه خود به دو شكل كامل و ناقص انجام مي شود.
واكسيناسيون كامل 5 نوبتي : جهت افرادي كه حيوان مهاجم از نظر هاري مثبت بوده يا متواري شده باشد و يا در صورتي كه حيوان مهاجم سگ يا گربه است حداكثر تا 10 روز پس از گاز گرفتن حيوان مزبور از بين برود و يا علائم هاري را نشان دهد كه پنج نوبت واكسن در روزهاي صفر (روز مراجعه )- روز سوم ، هفتم ،چهاردهم و سي ام تزريق مي شود.
واكسيناسيون ناقص : جهت افرادي كه حيوان مهاجم از نظر هاري منفي بوده و يا در صورتي كه سگ يا گربه است تا 10 روز پس از گازگرفتن سالــم بماند كه 3 نوبت در روزهاي صفر (روز مراجعه )- روز سوم و هفتم تزريق مي گردد.
ب – قبل از مواجهه – كه به منظور ايمنسازي افرادي كه بيشتر در معرض خطر ابتلاء به هاري قرار دارند انجام مي شود. اين افراد عبارتند از : دامپزشكان، تكنسين ها و كاردانهاي دامپزشكي، كاركنان و بازرسان گوشت در كشتارگاه ها، شكارچيان، شكاربانان حفاظت محيط زيست و پرسنل مسئول هاري در مراكز بهداشت و كاركنان آزمايشگاه هايي كه با ويروس هاري سر و كار دارند و دانشجويان رده هاي مختلف دامپزشكي و ... كه به دو صورت در روزهاي صفر(روز مراجعه )،روز هفتم و روز 21بيست و يکم و يا صفر(روز مراجعه ) ـ روز بيست وهشتم و روز پنجاه و ششم تزريق مي گردد.
كمك هاي اوليه درگاز گرفتگي توسط سگ و گربهدهان حيوانات حاوي ميکروبهايي است در موارد گاز گرفتگي توسط حيوانات به نکات زير توجه کنيد :
1- سريعا ناحيه گاز گرفته شده را با آب و صابون تميز کنيد .
2- جلوي خونريزي را نگيريد بلکه اجازه دهيد که خون جاري شود و ميکروبها را بيرون بريزد.
3- مصدوم را به پزشک برسانيد تا واکسن کزاز و آنتي بيوتيک تجويز کند
4- اگر به هاري مشکوک هستيد ، مصدوم را به بيمارستان برسانيد
نظرات 0
شما هم میتوانید در این مورد نظر دهید