در اين مقاله قصد داريم به معرفي آنفولانزاي خوکي،راه هاي انتقال و پيشگيري از اين بيماري مهلک بپردازيم.

 آنفولانزاي خوكي با نام هاي Swine flu،Hog flu و pig flu شناخته مي شود.گزارشاتي از سابقه ابتلا انسان به آنفولانزاي خوكي در سالهاي 1918، 1976 و غيره نيز وجود دارد.خوك ممكن است به ويروس آنفولانزاي انساني و ساير حيوانات و حتي پرندگان مبتلا شود و در بدن آن شيفت آنتي ژنيك و يا دگرگوني ژنتيك در جهت ايجاد ويروس جديد رخ دهد.ويروس آنفولانزاي خوكي سال 2009 با زيرگروه H1N1 نوع A آنفولانزا شناخته شده است.

 * طريقه انتقال ويروس:

انتقال در حيوان:

طريقه انتقال بين خوكها از طريق راه هاي هوايي شامل دستگاه تنفسي ( مانند تماس دهان،بيني و...) صورت مي گيرد.

 انتقال از حيوان به انسان:

افرادي كه در معرض تماس با پرندگان و حيواناتي از قبيل خوك مي باشند خصوصاً افرادي كه در مراكز نگهداري اين حيوانات كار مي كنند،در معرض خطر بالاي انواع ويروس آنفولانزاي اندميك در اين نوع حيوانات مي باشند.بنابراين اين جمعيت از انسان ها به عنوان ميزبان اين ويروس مي توانند در نظر گرفته شوند.ساير افراد در معرض خطر شامل دامپزشكان و كارگران در مراكز تهيه گوشت مي باشند.هرچند خطر ابتلا براي اين دو گروه كمتر از افرادي كه در مزارع پرورش خوك و پرندگان كار مي كنند،مي باشد.

 * نكته:

ويروس H1N12009 از خوك جدا نشده است و از آن به انسان منتقل نمي شود بلكه از طريق انسان به انسان شيوع مي يابد.

* علايم و نشانه ها:

علايم در انسان:

مطابق با مركز كنترل و پيشگيري بيماريها (CDC) علايم آنفولانزاي خوكي سال 2009 با ويروس H1N1، در كل شباهت با علايم ساير سويه هاي آنفولانزا و شبه آنفولانزا دارد.علايم شامل تب،سرفه، گلو درد،بدن درد،سردرد،خستگي و لرز مي باشد.درصد زيادي از مبتلايان به اين نوع ويروس جديد علايم اسهال و تهوع را نيز داشته اند.با توجه به اينكه علايم ذكر شده تنها منحصر به آنفولانزاي خوكي نمي باشد،گرفتن شرح حال كامل از بيمار ضروري مي باشد.همچنين تشخيص قطعي اين نوع از آنفولانزا نياز به تست هاي آزمايشگاهي مربوط به نمونه هاي تنفسي از قبيل نمونه هاي تهيه شده از بيني و گلو دارد.علايم بيماري در خوك شامل تب،عطسه،سرفه،مشكلات در تنفس و كاهش اشتها مي باشد و در تعدادي از موارد منجر به سقط جنين در حيوان نيز شده است. مرگ و مير ناشي از آنفولانزاي خوكي در خوك پايين و حدود 1-4% مي باشد.اين ويروس سبب كاهش وزن و رشد حيوان و بنابراين ضرر اقتصادي به دامدار مي شود .

 پيشگيري:

شامل سه مرحله مي باشد:پيشگيري در حيوان،انتقال از حيوان به انسان و انسان به انسان.

 پيشگيري در خوك:

شامل واكسيناسيون در دامداري ها،قرنطينه كردن حيوانات و ضد عفوني كردن دامداري ها و غيره ميباشد.

 پيشگيري از انتقال به انسان:

استفاده از ماسك صورت به دامپزشكان و دامداران هنگام برخورد با حيوان توصيه مي شود.

 نكته:نپوشيدن دستكش و كشيدن سيگار هنگام برخورد با حيوان از جمله ريسك فاكتورها محسوب مي شوند.

 پيشگيري از انتقال انسان به انسان:

راه هاي انتقال در بين انسانها شامل عطسه كردن،سرفه كردن،تماس با اشيا آلوده به ويروس مي باشد.

* شستن متناوب دست ها با آب و صابون،ژل ها ،فوم ها و شستشودهنده ها با پايه هاي الكلي،خصوصاً بعد از حضور در مراكز عمومي و ضد عفوني كردن سطوح مي تواند سبب كاهش انتقال شود.متخصصين معتقد اند شستشوي دست ها در پيشگيري از عفونتهاي ويروسي (شامل آنفولانزاي معمولي و خوكي) به خوبي موثر مي باشد.حتي قطره هاي بسيار ريز از ترشحات بيني و حلق ممكن است سبب آلودگي ميز كار،تلفن و يا ساير سطوح و بدين ترتيب انتقال از انگشت به دهان،بيني و يا چشم شود.

 * هر شخص با علايم شبه آنفولانزا شامل تب ناگهاني،سرفه و يا دردهاي عضلاني بهتر است از محيط هاي كار و مراكز عمومي دور بماند و با پزشك تماس بگيرد.

 * فاصله گرفتن از اجتماعات عمومي در محيط هايي كه احتمال مي رود ويروس در آنجا شايع باشد نيز توصيه مي شود.اين اقدام با توجه به درصد و ميزان شيوع اين بيماري در شهر و كشور مربوطه مي باشد. 

* واکسن آنفولانزا نيز مي تواند در پيشگيري اين بيماري موثر باشد،هرچند واكسن هاي آنفولانزاي كنوني،عليه ويروسH1N12009 ايمني حاصل نمي كنند.البته تهيه واكسن جديد از اين نوع ويروس به زودي امكان پذير خواهد بود.

 نكته: بيماري آنفولانزاي خوکي از طريق خوردن گوشت خوک به انسان منتقل نميشود.

ويروس اين بيماري در دماي پخت بالاي 70 درجه سانتي گراد از بين مي رود و شدت بيماري در انسان به حدت ويروس،وجود سابقه ايمني در افراد،واکسيناسيون يا سابقه ابتلا به آنفولانزاي فصلي و شرايط سلامتي ميزبان بستگي دارد.

 درمان:

ويروس آنفولانزاي خوكي به ندرت در خوكها كشنده مي باشد.بنابراين درمان در آنها به صورت درمان علامتي – حمايتي مي باشد.استفاده از آنتي بيوتيك ها هر چند تاثيري عليه اين ويروس ندارد ولي به پيش گيري از پنوموني باكتريايي و ساير عفونت هاي ثانويه کمک مي كند.

داروهاي آنتي وايرال در انسان مبتلا به تخفيف بيماري و بهبود سريع تر آن كمك مي كند.درمان بهتر است طي دو روز از شروع علايم انجام شود.در كنار داروهاي ضد ويروس،درمان علامتي- حمايتي در منزل و يا در بيمارستان شامل جايگزين كردن مايعات از دست رفته و كنترل تب، انجام مي شود.

مركز كنترل و پيش گيري بيماريها در آمريكا، داروي Oseltamivir(Tamiflu) و Zanamivir(Relenza) را براي درمان و يا پيش گيري عليه اين ويروس توصيه مي كند.البته گروه كثيري از افرادي كه از اين بيماري بهبودي كامل يافته اند نيازي به داروهاي ضد ويروس نداشته اند.

ويروس آنفولانزاي خوكي 2009 ،مقاوم به آمانتادين و يا ريمانتادين گزارش داده شده است.

به طور کلي ميزان مرگ و مير ناشي از اين بيماري كمتر از يك درصد بوده و در افرادي كه بيماري زمينه اي مانند ناراحتي قلبي،كليوي و مزمن ريوي داشته اند،مرگ و مير شايع تر است.همان طور که قبلا نيز ذکر شد درمان هاي حمايتي مانند کنترل آب و الکتروليت ها کمک به بهبود بيماري مي کند.

 گردآوري: گروه سلامت سيمرغ

www.seemorgh.com/health