سياتيک (sciatic nerve)، نام يک عصب است.
اصطلاح سياتيک در حقيقت مربوط به دردي است که در طول عصبي به همين نام انتشارمييابد. اين عصب طولانيترين عصب داخل بدن شما است که از لگن تا انتهاي پا ادامه داردو در طول مسير خود به شاخه هاي متعددي تقسيم ميشود. هرگونه فشار بر روي اين عصب ميتواند باعث ايجاد درد در تمام طول عصب شود (يعني مسيري که از کمر شروع ميشود و از پشت پا پايين ميآيد و تا پاشنه پا ميرسد.) البته علائم ممکن است از يک درد خفيف تا ناتواني و از کارافتادگي کامل متغير باشد و گاهي ممکن است با احساس خارش، سوزش، بيحسي و ضعف عضلاني هم همراه باشد. اين درد بهطور تدريجي شروع شده و با گذشت زمان افزايش مييابد و در هنگام نشستن، برخاستن، عطسه و يا سرفه کردن بدتر ميشود. ويژگي آن هم اين است که معمولاً فقط يکي از اندامهاي تحتاني شما را درگير ميکند. در موارد خيلي شديد بيماري، شايد حتي کنترل مثانه و يا روده نيز از دست برود. اين وضعيت اخير، بسيار نادر، اما بسيار خطرناک است.

شايعترين علت بيماري سياتيک، بيرونزدن ديسک بين مهره اي و فشار آن بر روي ريشه هاي عصبي است که به آن فتق ديسکبينمهرهاي نيز گفته ميشود. ديسکهاي بين مهرهاي صفحاتي از جنس غضروف هستند که مهره ها را از هم جدا ميکنند. ديسکهاي سالم، ستون مهره ها را انعطافپذير نگاهداشته و کمک ميکنند تا مهره ها بتوانند بهراحتي بر روي هم بلغزند. با افزايش سن، اين ديسکها شروع به تحليل رفتن ميکنند و خشک و تاحدي شکننده ميشوند. اين مسئله موجب بيرون راندهشدن ديسک از محل خود (فتق) و فشار آن بر روي ريشه عصبي و در نتيجه بروز علائم بيماري سياتيک ميشود. البته به غير از فتق ديسک بينمهرهاي، عوامل ديگري نيز باعث ايجاد درد سياتيک ميشوند. مثلاً تنگي ستون مهره ها در قسمت کمري و نيز بيماري اسپونديلوليستزي (که در آن يک مهره به آرامي بر روي مهره ديگر و رو به جلو ميلغزد) ميتوانند باعث ايجاد علائم بيماري شوند. نشانگان پيريفورميس هم نام اختلالي است که در اثر اسپاسم عضلهاي به همين نام ايجاد ميشود. اين عضله در نزديکي عصب سياتيک قرار دارد و اسپاسم آن باعث فشار بر عصب و بروز درد سياتيکي ميشود.

ساير علل ايجادکننده بيماري سياتيک عبارت اند از: تومورهاي نخاعي که بر روي ريشه هاي عصبي فشار وارد ميکنند، سوانحي نظير تصادفات اتومبيل و يا ضرب ديدن ستون مهره ها که موجب آسيب به اعصاب ميشوند و تومورهاي خود عصب سياتيک که البته بسيار شايع هستند. در برخي موارد هم هيچگاه علتي جهت بيماري سياتيک يافت نميشود.

مهمترين عوامل خطر براي بيماري سياتيک عبارتاند از:

* سن: تغييرات وابسته به سن درستون مهره ها شايعترين علت بيماري سياتيک هستند. تحليل رفتن ديسکهايبين مهرهاي کمري از سن 30 سالگي شروع ميشود ولي تنگيهاي ستون مهرهاي که يک علت ديگر بيماري سياتيک هستند اغلب افراد را در سنين بالاتر از 50 سال درگير ميکنند.

* شغل: افرادي که شغلشان نياز به چرخش مکرر کمر دارد، آنهايي که بارهاي سنگين حمل ميکنند و کساني که بهمدت طولاني رانندگي ميکنند، بيش از ساير افراد دچار بيماري سياتيک ميشوند.

* فعاليتهاي فيزيکي: افرادي که براي مدتهاي طولاني مينشينند و يا يک زندگي راکد و کمفعاليت را دنبال ميکنند نسبت به افراد فعالتر، بيشتر مستعد ابتلا به بيماري سياتيک هستند.

* فاکتورهاي ژنتيکي: دانشمندان 2 ژن را شناسايي کردهاند که تصور ميرود وجود آنها باعث استعداد برخي افراد به بروز بيماري سياتيک ميشود.