گروه هاي خوني آنتي ژنهايي هستند که در سطح گويچه هاي قرمزخون و سلولهاي ديگر قرار دارند و از والدين به فرزندان به ارث ميرسند. گلبولهاي قرمز مانند همه سلولهاي هستهدار بدن واجد اختصاصات آنتي ژنتيکي در سطح خود ميباشند. اين آنتي ژنها ، آنتي ژنهاي گروه خوني ناميده ميشوند.

گاهي ديده ميشود که خون شخصي را به شخص ديگري تزريق ميکنند خون شخص دهنده در بدن فرد گيرنده لخته ميکند و رسوب ميدهد. چگونگي اين عمل با انعقاد خون متفاوت است و به وجود گروه هاي خوني مختلف مربوط ميشود. در سطح خارجي گلبولهاي قرمز افراد دو نوع آنتي ژن از جنس پروتئين وجود دارد که به نامهاي A و B معروف هستند. برخي افراد آنتي ژن نوع A و برخي نوع B ، برخي هر دو آنتي ژن A و B را دارا هستند و برخي هيچ يک از آنتي ژنها را ندارند اين افراد را به ترتيب در گروه هاي خوني AB ، B ، A و O قرار ميدهند.

بيان آنتي ژنهاي گروه هاي خوني تحت کنترل ژنهاي خاصي است و توارث آنها از قوانين ساده مندل تبعيت ميکند. براي هر سيستم گروه خوني ، تعداد متغيري از آللهاي مختلف وجود دارد. آللها به نوبه خود تعداد متغيري از آنتي ژنهاي غشايي گلبول قرمز را کنترل مينمايند. حيوانات سالم علاوه بر داشتن آنتي ژنهاي گروه هاي خوني بر سطح خود ممکن است واجد آنتي باديهاي سرمي بر عليه آنتي ژنهاي گروه خوني که خود فاقد آنها نيز هستند، باشند. مثلا افرادي که گروه خوني آنها فاقد آنتي ژن A است، در سرم خود آنتي بادي بر ضد آنتي ژن A دارند. تصور ميشود اين آنتي باديهاي طبيعي حاصل برخورد با گلبولهاي قرمز گروه A نبوده بلکه متعاقب تماس با آنتي ژنهاي مشابهي هستند که در طبيعت به وفور يافت ميشوند.

دومين انتقال خون با اين گلبولها يا گلبولهاي شبيه به گلبولهاي قبلي باعث تخريب سريع اين گلبولها ميگردد که منجر به بروز واکنشهاي پاتولوژيک شديد ميگردد. علايم اين روند تخريبي ناشي از هموليز گسترده داخل عروقي است. اين علايم عبارتند از : لرزش بدن ، فلج و تشنج و انعقاد داخل عروقي ، تب و پيدايش هموگلوبين در ادرار. درمان واکنشهاي انتقال ناشي از چنين انتقال خوني شامل متوقف کردن انتقال خون و زياد کردن حجم ادرار بوسيله يک ديورتيک ميباشد، چرا که تجمع هموگلوبين در کليه ممکن است موجب تخريب توبولهاي کليه شود. بهبود وضعيت فرد به دنبال حذف همه گلبولهاي قرمز بيگانه حاصل ميگردد.

گروه خوني O : هيچ يک از آنتي ژنها را در سطح گلبولهاي قرمز خود ندارند ولي هر دو آنتي کور را دارا هستند.

براي پي بردن به گروه خوني هر کس ، مقداري از خون را با آنتي کورهاي معين شده A يا B مخلوط ميکنيم. از توليد يا عدم توليد رسوب که در اثر به هم چسبيدن گلبولهاي قرمز ايجاد ميشود ميتوان گروه خوني شخصي را معين کرد. اگر بخواهيم به فردي از گروه خوني B خون تزريق کنيم، چون پلاسماي خون او آنتي کور A را دارد نميتوان خوني را که داراي آنتي ژن A باشد به او داد. اين آنتي ژن در گروه هاي A و AB يافت ميشود پس او نميتواند از اين گروه ها ، خون دريافت کند.

گروه خوني O : با هيچ يک از آنتي کورهاي A و B رسوب نميدهد.

در ميان جمعيت مردم در حدود 42 درصد گروه خوني A حدود 9 درصد گروه خوني AB و 42 درصد گروه خوني O را دارا هستند. با اين وجود لازم به ذکر است که يک آنتي ژن گروه خوني هيچگاه نميتواند به همراه آنتي بادي ضد خود در بدن يک فرد وجود داشته باشد. زيرا در آن صورت وقوع هموليز ، گردش خون را مختل نموده و گلبولهاي فرد تخريب ميشود. گروه هاي خوني O ، AB ، B ، A نمايانگر فتوتيپ گلبولهاي قرمز يک فرد است که مطابق با يک سيستم ساده که متشکل از سه ژن آللي A ، B ، O ميباشد، به ارث ميرسند.

تقريبا 75% از انسانها مواد آنتيژن A و B را نه تنها در سطح غشاي سلولي بلکه به صورت آزاد در ترشحات مختلف نظير سرم ، ادرار ، بزاق دارا ميباشند. مواد آنتي ژن گروه خوني در سطح غشاي سلولي به مولکولهايي از جنس گليکوپروتئين متصلند. اين صفت بوسيله يک ژن به نام Se= Secretor کنترل ميگردد. عمل ژن se در صورتي که وجود داشته باشد کنترل اتصال ساده آنتي ژني به مولکولهاي گليکوپروتئيني است. در افراد هموزيگوت مغلوب اتصال مواد آنتي ژني به مولکولهاي گليکوپروتئين تحت کنترل نبوده ، در نتيجه آنتي ژنهاي A و B اجازه حضور در مايعات بدن را نمييابند.

در سال 1940 ، لاندشتاينر و وينر نشان دادند آنتي باديهايي که بر عليه گلبولهاي قرمز ميمون رزوس (Rhesus) توليد ميگردد، قادرند گلبولهاي قرمز 85% از جمعيت انساني را نيز آلگوتينه نمايند. اين آنتي باديها بر عليه مولکولي که (RH) ناميده شده ، بوجود ميآمدند و افرادي را که واجد اين مولکول بودند Rh مثبت نام گرفتند و به 15 درصد بقيه که فاقد اين مولکول بودند، افراد Rh منفي اطلاق گرديد. آنتيباديهاي طبيعي بر عليه آنتي ژنهاي Rh در بدن توليد نميشوند.