نفخ (bloating) :
به احساس ورم و پري شکم و افزايش ميزان گاز در مجاري گوارش اطلاق ميگردد. علت نفخ معمولا وجود گاز زياد نيست، بلکه به خاطر کندي انقباضات عضلاني و حرکات دودي مجاري گوارش ميباشد. مصرف غذاهاي چرب تخليه معده را به تاخير انداخته و ايجاد نفخ ميکنند.
همچنين نفخ ميتواند به علت نشانگان روده تحريک پذير باشد (که در آن انقباضات روده اي نامنظم ميگردد)- علت ديگر نفخ ميتواند تند تند غذا خوردن باشد.
همچنين نفخ ميتواند نشانه برخي بيماريها مانند آپانديسيت و يا سنگ کيسه صفرا باشد. يبوست نيز ايجاد نفخ ميکند. نفخ بيشتر در زنان بروز ميکند. علت آن هم تغيير در سطح هورمونهاي بدن و افزايش احتباس آب و نمک در بافتهاي بدن، پيش از قاعدگي ميباشد.نفخ شکم که عوامل متعددي در بروز آن نقش دارند يکي از شايع ترين اختلالات گوارشي است.
بلعيدن هوا هنگام صرف غذا عامل اصلي بروز نفخ يا احساس پري در معده و روده است و به همين دليل توصيه مي شود که هيچ گاه غذا را با عجله نخوريد چون اين کار باعث مي شود هواي زياد وارد دستگاه گوارش شما شود.
همچنين تغيير در برنامه غذايي روزانه از ديگر عوامل بروز نفخ شکمي است. خوردن غذاهايي نظير حبوبات، مصرف برخي داروها و همچنين يبوست از عوامل تشديد کننده نفخ شکم هستند.
براي جلوگيري از ايجاد نفخ و گاز در دستگاه گوارش، پرهيز از مصرف نوشيدني هاي گازدار، استعمال سيگار و جويدن آدامس توصيه مي شود. با مراجعه به پزشک و مصرف داروهاي ضد نفخ اين مشکل به راحتي قابل درمان خواهد بود.
در اين مطلب فهرست مهمترين مواد غذايي نفاخ ارائه شده که عبارتند از:برخي از ميوه ها مثل موز، خيار، گوجه سبز، شاه توت، گيلاس، زرشک، انگور، انجير، انار و زردآلو موجب بروز گاز در دستگاه گوارش و نفخ شکم مي شوند. موز بويژه در افرادي که سرد مزاج هستند، توليد گاز معده مي کند. خيار نيز ميوه نفاخي است چون به سرعت در معده فاسد مي شود. مصرف زياده از حد گوجه سبز نيز عامل نفخ معده است. مصرف انار نيز براي افرادي که سابقه نفخ معده دارند، توصيه نمي شود. زردآلو هم به طور کلي ميوه ديرهضم و نفاخي است. مصرف زياد خربزه نيز عامل ايجاد گاز زيادي در دستگاه گوارش است.
يک گروه ديگر از مواد غذايي نفاخ حبوبات هستند.
تخم مرغ نيز به دليل گوگرد موجود در آن در بروز نفخ شکمي موثر است.پسته خام نيز يک خوردني نفاخ است.
علاوه بر اينها گروه ديگر از مواد خوراکي مثل شير، برنج، گندم، ذرت، خاکشير، قندق ، کشک و سبزيجاتي چون ترب، تره، پياز، کلم و کاهو که حاوي فيبر خوراکي زياد هستند، همگي اگر بيش از اندازه مصرف شوند توليد نفخ مي کنند و براي دستگاه گوارش آزار دهنده مي شوند.
درمان نفخ و افزايش گاز روده ها:۱-چنانچه علت سوء هضم و نارسايي لوزالمعده باشد بايد مکمل آنزيمهاي لوزالمعده تجويز گردد.
۲-چنانچه علت سوء هضم لاکتوز، فروکتوز و يا سوربيتول باشند، بايد غذاهاي حاوي اين قند ها از رژيم غذايي حذف گرديده و يا از مکمل آنزيمهاي گوارشي استفاده شود. آنزيمهاي alpha-galactosidase باعث هضم قندهاي کمپلکس گرديده و حجم گاز روده ها را کاهش ميدهند. مکمل هاي آنزيمهاي گوارشي موجود شامل لاکتاز، آميلاز، ليپاز، پروتئاز، سلولاز، پکتيناز، اينورتاز، گلوکوآميلاز، مالت دياستاز ميباشند.
۳-چنانچه سوء هضم و سوء جذب به علت اختلال در عملکرد ديواره روده ها باشد، بايد با بيوپسي روده کوچک و کشف علت داروي مرتبط تجويز گردد.
۴-چنانچه علت انسداد فيزيکي باشد، عمل جراحي بايد صورت گيرد.
۵-چنانچه علت انسداد کارکردي باشد، بايستي ازداروهاي محرک فعاليت عضلات معده و روده کوچک نظير erythromycin وmetoclopramide مصرف کرد.
۶-مصرف غذاهاي حاوي کربوهيدرات هاي هضم ناپذير بايد محدود و يا از رژيم غذايي حذف گردند.
۷-غذا به آرامي و آهستگي صرف شود.
۸-قدم زدن پس از صرف غذا حرکات روده ها را تحريک ميکند.
۹-مصرف داروي simethicone نيز ميتواند نفخ را کاهش دهد.
۱۰-مصرف قرصهاي زغال فعال شده قبل از غذاهايي که نفخ آور ميباشند گاز روده ها را کاهش ميدهند.
۱۱-آنتي بيوتيک ريفاکسيمين rifaximin که در درمان اسهال مرتبط با e-coli تجويز ميگردد نيز حجم گازهاي روده را کاهش ميدهد.
۱۲-مصرف اندکي مايعات اسيدي همچون آب ليموترش و يا سرکه همراه با غذا باعث تحريک ترشح اسيد هيدروکلريک و آنزيمهاي گوارشي ميگردد.
۱۳-مصرف ماست، زيره سبز(cumin) ، زيره سياه(caraway) وزردچوبه(tumeric) گاز روده ها و نفخ را کاهش مي دهند.
۱۴-تخمير، اوليگوساکاريدها را تجزيه کرده و توليد گاز آنها را کاهش ميدهد. به همين خاطر توفو tofu (پنير سويا) گاز خيلي کمتري نسبت به لوبياي پخته توليد ميکند.
۱۵-براي کاهش خاصيت نفخ آوري لوبياي پخته، لوبيا را ۲۴ ساعت درون آب بخيسانيد و سپس آب پز کنيد. اما اين کار مواد مغذي ديگر محلول در آب را نيز از لوبيا خارج ميسازد.
۱۶-مصرف آنتي اسيد ها باد گلو را افزايش داده و نفخ را رفع ميکند.
۱۷-نعناع، آويشن، فلفل فرنگي شيرين، ريحان، دارچين، زنجبيل و ليمو ترش باعث تسهيل عمل دفع گازهاي روده ها و باد گلو شده و ضد نفخ ميباشند.
۱۸-جاي مصرف ۳ وعده غذايي سنگين در روز از ۶ وعده غذايي سبک استفاده کنيد.
به نقل از پزشکان بدون مرز
نظرات 0
شما هم میتوانید در این مورد نظر دهید