ويتامين B12 يا کوبالامين که در کبد ذخيره مي شود يک کوفاکتور براي دو کوانزيم است.متيل – کوبالامين انتقال گروه متيل از يک کوفاکتور اسيد فوليک براي تشکيل ميتيونين را تسريع مي کند.سپس اين کوفاکتور فولات بدون متيل در واکنش هاي تک کربني براي سنتز اسيد نوکلئيک شرکت مي کند.به همين دليل است که بعضي از عوارض ناشي از کمبود ويتامين B12 و فوليک در بدن شبيه به هم هستند.

کوآنزيم B12 يعني دي اکسي آدنوزيل کوبالامين تجزيه ي اسيد هاي چرب و اسيد هاي آمينه را تسريع مي کند.

عوارض ناشي از کمبود:عوارض ناشي از کمبود اين ويتامين بستگي به مرحله ي آن دارد.مرحله ي I يا کمبود اوليه مرحله ايست که در آن ميزان holoTC II موجود در پلاسما کمتر از 60 پيکو گرم( 10 به توان 12-) در ميلي ليتر است.هولو ترانس کوبالامين فرم فعال ويتامين B12 در خون و شاخصي براي اندازه گيري اين ويتامين و کمبود آن است.در مرحله ي II ميزان اين ويتامين کمتر از 300 پيکو گرم در ميلي ليتر و holoTC II کمتر از 40 پيکو گرم در ميلي ليتر مي رسد.در مرحله ي سوم مقدار ويتامين به کمتر از 200 و holoTC II به کمتر از 40pg/ml است.در اين مرحله هسته هاي بعضي از سلولهاي نوتروفيل تکثير شده و ميزان همو سيستئين و اسيد متيل مالونيک سرم و ادرار افزايش مي يابد.در مرحله ي IV که شديد ترين نوع کمبود است در کنار اين مشکلات نوعي کم خوني که در آن تعداد گلبول هاي قرمز و اندازه ي آنها به طور غير طبيعي افزايش مي يابد نيز رخ مي دهد.

در مرحله ي سوم قبل از کم خوني , تخريب جبران نا پذير ميلين نخاع ,مغز, اعصاب بينايي و اعصاب محيطي باعث پيشرفت بيماري هاي عصبي مي شود.زوال عقلي, تمرکز ضعيف و افسردگي مي تواند از نشانه هاي اوليه باشد.

معده يک نوع گليکو پروتئين ويژه ترشح مي کند که به ويتامين B12متصل شده و زمينه ي جذب آن را در سلولهاي گيرنده ي روده فراهم مي آورد.ترشح ناکافي اين ماده که يک عارضه ي خود ايمني است مي تواند منجر به کم خوني حاد شود. در سالخوردگان زخم هاي مزمن معده غالباً با جذب نا مناسب اين ويتامين و کمبود آن مرتبط است.از آنجائي که ويتامين جذب شده به داخل صفرا ترشح مي شود و مجدّداً جذب مي شود ممکن است 20 سال طول بکشد تا عوارض ناشي ازمصرف کم اين ويتامين مثلاً در گياه خواران متعصب, بروز کند.اما عوارض ناشي از اختلال در جذب اين ويتامين در عرض چند ماه خود را نشان مي دهد زيرا مشکل از داخل بدن است نه رژيم غذايي.

مقدار توصيه شده : مقدار مورد نياز بدن به اين ويتامين در سنين مختلف متفاوت است.از بدو تولد تا 6 ماهگي اين مقدار 0.3 ميکرو گرم در روز است. براي 6 تا 12 ماهگي مصرف 0.5, براي 1 تا 3 ساله ها 0.7, براي 4 تا 6 ساله ها 1 ,براي 7 تا 10 ساله ها 1.4 و براي نوجوانان و بزرگسالان 2 ميکرو گرم در روز لازم است. در دوران بارداري اين رقم به 2.2 و در دوران شيردهي به 2.6 ميکرو گرم در روز مي رسد. به زنان باردار و شيرده و گياه خواران توصيه مي شود با استفاده از مکمل ها ,ويتامين B12 کافي را بدست آورند.

منابع غذايي: اين ويتامين تنها در غذاهايي با منشا حيواني يافت مي شود .منابع عالي آن(>10ميکرو گرم در 100 گرم) گوشت قرمز و صدف هاي خوراکي هستند.منابع خوب ( 10-1 ميکرو گرم در 100 گرم ) زرده ي تخم مرغ ,گوشت مرغ, ماهي, پنير هاي تخميري و شير خشک است . شير و فرآورده هاي آن کمتر از 1 ميکرو گرم در 100 گرم ويتامين B12 دارند.

مسموميت: تا کنون هيچگونه عوارض سويي از مصرف بيش از 100ميکرو گرم در روز اين ويتامين مشاهده نشده است.تزريق عضلاني 100 ميکرو گرم از اين ويتامين براي بزرگسالاني که نمي توانند ويتامين کافي از طريق روده هايشان جذب کنند يا دچار کم خوني حاد يا مشکلات ديگر هستند توصيه مي شود.

تحقيقات اخير: فقدان ويتامين B12 ممکن است باعث ايجاد نقص در طناب عصبي جنين در زنان بارداري شود که دچار سو تغذيه يا سو جذب هستند. کمبود اين ويتامين ممکن است در کشورهاي در حال توسعه بيشتر به علت سو تغذيه بسيار شايع باشد