دوست صمیمی شماشما قبل از شناخت فرد مقابل لازم است تمام ملاك ها و معيارهاي انتخاب همسر را بدانيد پس از اين مرحله وارد مرحلة شناخت طرف مقابل و راههاي آن با توجّه به ملاك هاي لازم مي شويد، آنچه در ذيل مي آيد راههاي شناخت فرد مقابل و خانواده اش است اين مراحل بايد يكي پس از ديگري اجراء گردد و در كليه موارد با توجه به قوانين عرفي، شرعي و اخلاقي و به قصد يافتن تناسب ها و سنخيت ها براي تشكيل مقدس ترين پيوند و نهاد مي باشد.

مرحلة اوّل: تعيين معيار و هدف:

تعيين معيار و هدف براي گزينش همسر، همانند داشتن چراغ روشن براي وسيلة نقليه در جادّة تاريك است كه عموماً اولياء و به خصوص جوانان نسبت به جايگاه اين دو عنصر (هدف و معيار) در سرنوشت انسان بي توجّه اند، زيرا چه بسيار خانواده هايي تشكيل مي شوند كه طرفين يا هدف مشخصي از ازدواج ندارند و يا در اثر نداشتن معيار روشن، به صورت تصادفي در زير يك سقف قرار مي گيرند و در نتيجه، از استحكام لازم برخوردار نيستند و با كوچكترين لغزشي سقوط مي كنند. بنابراين ازدواجي كه فقط با معيار ناقص «زيبائي» يا «تمكّن مالي» شكل گرفته باشد، به پايداري و موفقيّت آن چندان اميدي نيست.[1]

مرحلة دوم: تحقيق:

بعد از آنكه با معيارهاي مشخص سراغ كسي رفتيم نوبت تحقيق و پرس و جو در تمام جوانب طرف مقابل فرا مي رسد. مهمترين كاري كه پيش از ازدواج صورت مي گيرد شايد همين تحقيق باشد. چون روحيّات و برخوردها و نسب و گذشته فرد مقابل تأثير مستقيمي در زندگي آينده ما خواهد داشت. و مسأله يك عمر زندگي است و بايد با امر مهم تحقيق صوري و ظاهري برخورد نشود. همانگونه كه نبايد بدون دليل و شناخت كافي، كسي را به عنوان همسر پذيرفت، نبايد هم بدون دليل و شناخت كافي، او را ردّ كرد، ممكن است اين فردي را كه ردّ مي كنيم، فرد صالح و مناسبي باشد و با از دست دادن او، ديگر فردي به خوبي او نصيبمان نشود.[2]

راههاي تحقيق عبارتند از 1. بررسي احوال و صفات خويشان نزديك شخص كه در فاميل عموميّت دارد. 2. تحقيق از روحيات فرد بوسيلة خويشان فرد. 3. تحقيق از دوستان نزديك او. 4. از طريق مديران و معلمان او 5. از طريق دشمنان شخص و افرادي كه رابطة خوبي با او ندارند.

البته تحقيق وسيله اي براي پيش آگاهي مي باشد. و تا گفته هاي اين افراد مذكور از راههاي ديگر ثابت نشود. نبايد مورد توجّه و عمل قرار گيرد. و همچنين بهتر است از افراد زيادي بپرسيد تا نتيجه به واقعيت نزديك تر شود.[3]

مرحلة سوم: فرستادن پيك:

اگر تا اينجا اطلاعاتي كسب كرديد كه به طور اجمالي تناسب و سنخيّت شما با فرد مورد نظر را تأييد مي كند نوبت مي رسد به اينكه دختر و پسر و خانواده هايشان، چند نفر از خويشان و آشنايان را برگزينند و به منزل و مكان فرد مورد نظر بفرستند. تا اطلاعات خانوادگي و خصوصيّات دختر و پسر را بدست آورند. افراد پيك هم افراد باتجربه بايد در بين شان باشد و هم افراد جوان.[4]

مرحلة چهارم: نوشتن نامه: اگر مراحل قبلي به خوبي سپري شد و نظر دختر و پسر و خانواده هايشان مساعد بود، گام بعدي نوشتن نامه مي تواند باشد. در اين نامه نگاري دختر و پسر با اطلاّع خانواده هايشان و با رعايت موازين عفّت و شرع، نظرات، هدفها، خواسته ها و انتظارات خود از همسر، معيارها و ملاك هاي خود، برنامه هاي آينده خود، اخلاق و روحيات خود و از اين گونه امور را، محترمانه و بدون خلاف گويي و پرده پوشي، بنويسند و به وسيلة پيكها براي يكديگر بفرستند. اين نامه نوشتن اگر صادقانه باشد، مي تواند در شناختن هم و رسيدن به تصميم نهايي، مؤثر باشد.[5]

مرحلة پنجم: ديدن عكس طرف مقابل:

بعد از پيمودن راههاي قبلي اگر نتيجه مساعد باشد و دختر و پسر همديگر را نديده باشند، ديدن عكسهاي يكديگر مي تواند در افزايش شناخت و رسيدن به تصميم نهايي مؤثر باشد.[6]

مرحلة ششم: گفتگوي مستقيم:

آخرين مرحلة شناخت قبل از ازدواج و مهمترين و مؤثرترين مرحلة‌ شناخت همين ديدار و گفتگوي مستقيم دختر و پسر مي باشد. تعداد جلسات گفتگو هر چه بيشتر باشد شناخت بيشتر حاصل مي شود. دستور كار جلسه گفتگو به اين ترتيب مي باشد: 1. بيان خطّ مشي كلّي زندگي آينده. 2. گفتگو دربارة اهداف آينده. 3. بيان صادقانة‌صفات و اخلاق و خصوصيات خود. 4. بيان خواسته ها و انتظارات طرفين از همديگر 5. بيان نظرات خود دربارة چگونگي برخورد و رفتار و رابطة با خانواده و بستگان و خويشان يكديگر. 6. طرح نظرات خود دربارة شيوة ‌تربيتي فرزندان. 7. بيان عيب و نواقص و بيماريهاي خود. 8. ديدن زيبائيهاي ظاهري همديگر بدون سوء نيّت.[7]

آنروز كه پشت پرده افشاء گردد سيماي «گريم كرده» رسوا گردد

تزوير و ريا نمايش ننگيني است زشت است، اگر چه خوب اجرا گردد!

منابع براي مطالعة بيشتر:

1. تشكيل خانواده در اسلام، علي قائمي، ناشر اميري.

2. جوانان و انتخاب همسر، علي اكبر مظاهري، انتشارات پارسايان.

3. انتخاب همسر، ابراهيم اميني، چاپ و نشر بين الملل سازمان تبليغات اسلامي.

قال اميرالمؤمنين ـ عليه‎ السلام ـ:

من غشّ المسلمين في مشورة فقد برئت منه؛ هر كسي كه با مسلمين در مشورت خيانت كند من از او بيزارم.»[8]

ترام خدمت شما پرسشگر گرامي كه به دنبال رفع دغدغه هاي علمي به تلاش و كاوش فكري پرداخته و از رهگذر سؤال به شكوفايي انديشه خود ياري مي رسانيد.

از اينكه با مركز مطالعات و پژوهش هاي فرهنگي حوزه علميه مكاتبه نموده ايد صميمانه تشكر مي كنيم، اميد آن كه تحقيق و پاسخ ارايه شده رهگشاي انديشه پويشگرتان باشد.

امنابع براي مطالعة بيشتر:

1. تشكيل خانواده در اسلام، علي قائمي، ناشر اميري.

2. جوانان و انتخاب همسر، علي اكبر مظاهري، انتشارات پارسايان.

3. انتخاب همسر، ابراهيم اميني، چاپ و نشر بين الملل سازمان تبليغات اسلامي.

قال اميرالمؤمنين ـ عليه‎ السلام ـ:

من غشّ المسلمين في مشورة فقد برئت منه؛ هر كسي كه با مسلمين در مشورت خيانت كند من از او بيزارم.»[16]

________________________________________

[1] . براي آگاهي از معيارهاي انتخاب همسر حتماً به كتاب جوانان و انتخاب همسر نوشته علي اكبر مظاهري رجوع كنيد. و همچنين انتخاب همسر، ابراهيم اميني، امير كبير، چاپ هشتم، 1383، ص97.

[2] . انتخاب همسر، ابراهيم اميني، انتشارات امير كبير، چاپ هشتم، 1383، ص 97.

[3] . جوانان و انتخاب همسر علي اكبر مظاهري، انتشارات پارسايان، چاپ بيست و دوم، 1383، ص186.

[4] . همان، صفحة‌189.

[5] . انتخاب همسر، ابراهيم اميني، ص 104.

[6] . جوانان و انتخاب همسر، علي اكبر مظاهري، ص 161.

[7] . طلوع آشنايي، مهدي رفيعي، بوستان كتاب، قم، چاپ دوم، 1380، ص 62.

[8] . بحارالانوار، محمد باقر مجلسي، جلد 75، داراحياء التراث العربي، بيروت، 1413 ص99.