كمك در بچه‏ داری 
فرزند ثمره مشترك ازدواج زن و مرد است.هر دو نفر در پيدايش‏ كودك دخالت داشته ‏اند،و درمنافع و زيانهايش نيز شريك ميباشند. 
بنابراين بچه‏ داری نيز يك وظيفه مشترك زن و شوهر است.نه وظيفه زن‏تنها.درست است كه مادران با ميل و رغبت از بچه نگهداری ميكنند وامور نظافت و تر و خشك كردن و تغذيه وشير دادن و ديگر امور مربوط به‏كودك را از جان و دل می‏پذيرند.و برای پرستاری و نگهداری او هر گونه‏رنج و زحمتی را تحمل مينمايند.برای پرستاری از كودك چه شبهائی راتا صبح بيدار ميمانند و گريه و جيغ و شيون و نحسيهای او را تحمل‏ميكنند . ليكن شوهر هم نبايدفداكاريها و زحمات همسرش را ناديده بگيردو بگويد:بچه‏داری وظيفه زن است.و من در اين باره مسؤوليتی ندارم. 
وقتی ديد بچه آرام نمی‏گيرد،مادر را با بچه بگذارد و خودش برود در اتاق‏ديگر راحت‏بخوابد.نه،برادر! اين بچه مشترك بين شما است.پرستاری‏و نگهداری از او نيز يك وظيفه مشترك است.مگر تو عاطفه و وجدان‏نداری؟ آيا انصاف است كه تو بروی در گوشه‏ای استراحت كنی، وهمسرت را در اين غوغا تنها بگذاری؟آيا اين رسم زن داری و مهر و صفای‏خانوادگی است؟ اگرتو روز كار كرده و خسته هستی همسرت نيز در تمام‏روز بكارهای خانه‏داری اشتغال داشته وخسته است.اگر تو خوابت می‏آيد او نيز خوابش می‏آيد.اگر جيغ و شيونهای بچه اعصاب تراخسته ميكند، مادر بيچاره هم همينطور است ليكن جز تحمل چاره‏ای ندارد. 
برادرم! انصاف و عاطفه و اخلاق اسلامی و رسم همسرداری‏اقتضا دارد كه در چنين مواقع حساسی در بچه‏داری همسرت را كمك‏كنی.يا با هم بچه را آرام كنيد سپس بخوابيد.يامقداری از شب را توبخواب و همسرت از بچه پرستاری كند آنگاه تو از بچه پرستاری كن وهمسرت بخوابد.و اگر همسرت در اثر كم خوابی،بعد از نماز صبح‏استراحت كرده انتظارنداشته باش مانند ديگر روزها صبحانه را برايت‏حاضر كند.چه مانع دارد خودت چای وصبحانه حاضر كنی،خودت ميل‏كنی و بيرون بروی و برای همسرت نيز آماده باشد.وقتی می‏خواهيد به‏سفر يا مهمانی برويد ضرورت ندارد كه هميشه همسرت بچه را بغل كند،درجاهای مناسب تو اين عمل را انجام بده و در اين باره همكاری نمائيد. وبطور كلی در همه حال در پرستاری و نگهداری از كودك تعاون و همكاری‏داشته باشيد.رسم زن داری و اخلاق اسلامی چنين است.به زندگی شماصفا و محبت و رونق ميدهد. 
البته به بانوان نيز توصيه ميشود كه در اين باره از شوهرانشان‏انتظارات زياده از حد نداشته باشند.گرفتاريها و مشكلات كسب و كار وتامين نيازمنديهای زندگی را همواره منظور داشته باشند.و بدانند كه مرددر خارج منزل با صدها مشكل روبروست و با اعصاب خسته وبه منظور استراحت‏بمنزل می‏آيد.و انتظار نداشته باشند كه وقتی بمنزل آمدلباسهايش را درآورد و فورا مشغول بچه‏داری و امور خانه‏داری شود.دراين مورد بيش از مقدار ضرورت و درمواقع غير عادی،توقع كمك نداشته‏باشند. 
زود به منزل بيا 
مرد مادامي كه زن نگرفته آزاد است.می‏تواند دير به خانه بيايد يازود.اطلاع بدهد كجا می‏روم يا نه. اما هنگامی كه ازدواج كرد خواه ناخواه‏بايد برنامه‏اش را تغيير دهد و زودتر به منزل بيايد.
بايد توجه داشته باشد كه همسرش از صبح تا غروب در منزل‏زحمت كشيده خانه را مرتب نموده،غذا پخته،لباس شسته،منزل را تميزكرده اكنون چشم براه است كه شوهرش به منزل بيايد،با هم بنشينندصحبت كنند و از انس و محبت لذت ببرند.بچه‏هايش نيز همين انتظاررادارند.دور از انسانيت و انصاف است كه مرد شب دنبال خوشگذرانی وشب‏نشينی برود وهمسر بيچاره و كودكانش را در انتظار بگذارد!! 
مگر زن‏داری فقط به اين است كه غذا و لباسش را بدهی؟زن‏شريك زندگی است نه کلفت‏بدون مزد و مواجب.به خانه شوهر نيامده كه‏ شبانه‏ روز زحمت‏بكشد و لقمه نانی بخورد.بلكه بدان اميد آمده كه انيس وهمنشين دائم داشته باشد. 
بعضی مردها واقعا انصاف و عاطفه و شعور ندارند. زن پاكدامن وعفيف و فرزندان معصوم خويش را در خانه ميگذارند و شب تا به سحردنبال عياشی و ولگردی ميروند. 
پولهايی را كه بايد در خانه خرج كنند در خارج منزل بيهوده تلف‏ميكنند.اين بيچاره‏ها هنوزلذت انس و محبت را درك نكرده‏اند كه‏عياشيهای كثيف را خوشگذرانی می‏شمارند.هيچ فكرنمی‏كنند كه با اين‏رفتار آبرو و حيثيت‏خويش را از دست ميدهند.و در نزد مردم،افرادی‏هوسباز و سبك مغز معرفی می‏شوند.خودشان را بدبخت و بيچاره و زن و فرزندشان رابدبخت‏تر ميگردانند.كاری ميكنند كه همسرانشان از دردناچاری تقاضای طلاق و جدائی ميكنند و كاخ زناشويی را متلاشی‏می‏سازند. 
به داستانهای زير توجه فرماييد: 
مردی كه زنش را طلاق داده بود در دادگاه گفت:در ابتدای ازدواج‏به خاطر جوانی ومعاشرت با دوستان بد هر شب همسرم...را تنها در خانه‏ميگذاشتم و برای تفريح وخوشگذرانی از خانه بيرون می‏رفتم و نزديك‏صبح به خانه می‏آمدم.همسر جوانم كه از رفتارمن ناراحت‏بود عاقبت‏ بستوه آمده طلاق گرفت.ده فرزند داشتيم قرار شد ماهی دو مرتبه آنهاراببينم.مدتی بدين نحو گذشت ولی اكنون مدتی است از من مخفی شده‏اند. 
برای ديدن فرزندانم خيلی ناراحت هستم. (1) 
زنی می‏گويد:از تنهايی ديگر حوصله‏ام سر رفته دارم دق ميكنم. 
شوهرم اصلا به فكر من و تنهايی كشنده من نيست،هر شب تا بعد از نيمه‏شب در پی تفريح وشادی خودش است. (2) 
آقای محترم،تو كه دارای زن و بچه هستی ديگر حق نداری مانندسابق بی‏قيد و بند باشی.به فكر آينده خودت و خانواده‏ات باش.دست ازولگردی و عياشی بردار.دوستان ناباب را رها كن.از كار كه فارغ شدی‏يك سر به خانه بيا.با زن و فرزندانت‏بنشين،كانون خانوادگی را گرم وباصفا كن و از لذت انس و محبت‏برخوردار شو.ولگردی و شب‏نشينی برفرض اينكه سالم وبدون مفسده هم باشد باز به حال تو سودی ندارد وزندگی‏ات را متلاشی می‏سازد. 
باوفا باش 
وقتی ميان زن و مرد پيمان زناشويی بسته شد زندگی انفرادی آنان‏به يك زندگانی مشترك اجتماعی تبديل می‏شود.آن پيمان مقدس بدان‏معنا است كه زن و شوهر قول ميدهند كه تاآخر عمر با هم باشند.در اداره‏زندگی تشريك مساعی كنند.برای رفاه و آسايش همديگركوشش نمايند. 
يار و مونس و غمخوار هم باشند.در جوانی و پيری،در توانايی و ناتوانی،در موقع سلامت وبيماری،در سختيها و خوشيها،در حال فقر و غنا،در همه‏حال با هم باشند. 
انسانيت و شرافت اقتضا دارد كه زن و شوهر تا آخر عمر بدين‏پيمان مقدس وفادار باشند.و درمشكلات زندگی و حوادث روزگار عهدخويش را فراموش نكنند.دختری كه در موقع جوانی وشادابی خواهان‏دارد دست رد به سينه همه می‏زند و هستی خويش را تنها در اختيارشوهرقرار ميدهد بدان اميد كه تا آخر عمر در پناه او زندگی كند.رسم مردانگی‏نباشد كه درموقع پيری و زوال شادابی همسرش را تنها بگذارد و به فكرتجديد فراش يا ولگردی برآيد. 
در موقع نداری و تنگدستی با شوهرش می‏سازد و در خانه‏اش‏زحمت می‏كشد و بخور و نخورميكند بدان اميد كه زندگی آنان‏سر و صورتی پيدا كند و تا آخر عمر در رفاه و آسايش باشند،رسم وفانباشد كه مرد وقتی وضع اقتصادی خويش را مرتب ديد و ثروتی ذخيره كردبه فكرزن گرفتن بيفتد يا همسرش را در خانه گذاشته دنبال خوشگذرانی‏برود. 
در موقع سلامت و توانايی بدون مزد و مواجب به اندازه چند كلفت‏در خانه شوهر زحمت می‏كشد بدان اميد كه بهنگام ناتوانی و بيماری ازكمكها و پرستاريها و دلجوئيهای او برخوردارگردد نه اينكه او را رها كندو به فكر خوشگذرانی خودش باشد. 
بعضی مردها واقعا عاطفه و مردانگی ندارند.در موقعی كه‏همسرشان جوان و شاداب و سالم است از او استفاده ميكنند ليكن بعدا اورا رها كرده دنبال خوشگذرانی می‏روند.يا به بهانه‏های بسيار پوچ او راطلاق ميدهند.به نمونه‏های زير توجه فرماييد: 
مردی زنش را به بهانه شومی طلاق ميدهد.زيرا بعد از عروسی پدرشوهر وفات ميكند ودايی او به ورشكست مبتلا ميگردد. (3) 
مردی در بيان علت طلاق زنش ميگويد:چه علتی بهتر از اينكه ترادوست ندارم.با اينكه قبلابه عنوان عشق با او ازدواج نموده بود (4) . 
زنی به نام...عليه شوهرش شكايت كرد كه مدتها با بود و نبودشوهرم ساختم و با نهايت تلاش به او خدمت كردم.اما حالا كه بيمار شده‏ام‏مرا از خانه بيرون كرده ميگويد:زن بيمارنمی‏خواهم (5) . 
آقای محترم،تو حيوان نيستی كه جز خودخواهی و خوردن وشهوترانی چيزی سرش نمی‏شود.تو انسان هستی.انسان بايد وجدان ورحم و عاطفه و از خودگذشتگی داشته باشد. 
دختر معصومی بخاطر تو دست از پدر و مادر و تمام خويشان برداشت و جوانی و شادابی وسرمايه عفت‏خويش را در اختيار تو نهاد. 
بهتر از كلفت در خانه‏ات زحمت كشيد،با دار و ندار تو ساخت و هر گونه‏رنج و محروميتی راتحمل كرد،آيا سزاوار است او را رها كنی و دنبال‏عياشی بروی؟بدين عمل به او ستم ميكنی وستمكار در همين دنيا سزای‏اعمالش را خواهد ديد.اگر تجديد فراش كنی در مقابل چنددقيقه لذت،آسايش روحی و آسودگی خاطر را از دست ميدهی.به صدها گرفتاری وفشارهای روحی مبتلا خواهی شد.آبروی خويش را از دست ميدهی و درنزد مردم مردی خودخواه وبی‏عاطفه معرفی خواهی شد. 
فرزندانت از اين كار رنجيده خاطر می‏شوند و هر روز به يك جوراسباب مزاحمت و ناراحتی برايت فراهم خواهند ساخت.اگر همسرت‏بيمار است معالجه‏اش كن تا سالم شود و ازفرزندانش پرستاری كند.اگرهم قابل علاج نيست مردانگی و فداكاری نشان بده و تا زنده است زن‏ديگر نگير.وجدانت راضی نشود آن بيچاره را آزرده خاطر گردانی.اگرخودت جای اوبودی و به بيماری سختی مبتلا می‏شدی چه انتظاری از اوداشتی؟او هم همين انتظار را از تودارد. 
اگر موقع بيماری تو همسرت بنای ناسازگاری را بگذارد و تقاضای‏جدايی كند آيا كار خوبی ميكند؟يا اينكه نزد تو و سايرين زن خودخواه وبی‏وفايی معرفی می‏شود؟ 
اگر وفاداری و از خودگذشتگی خوب است تو هم وفادار باش
تعليم و تربيت
دختری كه وارد خانه شوهر می‏شود مسؤوليت اداره يك منزل بر عهده‏اش می‏افتد.و برای اداره يك منزل اطلاعات مختلفی لازم است. 
بايد غذا پختن،لباس شستن،روفت و روب،اتو كردن،دوخت و دوز،مرتب كردن اثاث منزل،آداب مهمانداری،آداب معاشرت و رفت و آمد،شوهرداری،و بالأخره بچه‏داری،و دهها ماننداينها را بداند.مرد از همسرتازه واردش انتظار دارد همه اينها را بداند و يك زن تربيت‏يافته كامل‏عيار باشد.ليكن متاسفانه اين همه انتظار جامه عمل نمی‏پوشد و تازه‏عروس يا اصلاآداب زندگی را بلد نيست‏يا اگر چيزی بلد باشد خيلی‏محدود است. 
چه كنيم؟اين هم يكی از نواقص اجتماعی ما است.نه پدر و مادرمقيد هستند آداب زندگی رابه دخترشان ياد بدهند،نه برنامه آموزش وپرورش دختران چنان است كه به جای مطالب بی‏ثمر،آداب زندگی را به‏دختران بياموزد.به هر حال چاره‏ای نيست،بايد در صدد علاج بر آمد.
مرد چون می‏خواهد عمري را با همسرش زندگی كند ناچار است درتعليم و تربيت او كوشش نمايد تا نواقص و عيوبش را برطرف سازد.اتفاقامرد هم از جهت‏سن بر همسرش فزونی داردهم از لحاظ تجربيات واطلاعات. 
اگر قدری صبر و حوصله بخرج بدهد می‏تواند نواقص او رابرطرف سازد و مطابق دلخواه تربيت كند.كارهايی را كه خودش بلد است‏با زبان خوش و نرمی به او ياد بدهد.در اين باره می‏تواند از زنان كاردان وبا تجربه‏ای كه در خانه هستند مانند مادر و خواهر و عمه و خاله،استفاده كندو از راهنمائيهای آنان بهره‏مند گردد.می‏تواند كتابهايی را كه درفن طباخی، خانه داری ، مهمانداری شوهرداری،آداب معاشرت،نوشته شده تهيه كند و در دسترسش قراردهد. 
كتابهای اخلاقی را خريده به خواندن تشويقش نمايد.آداب‏معاشرت و رفت و آمد را به او يادبدهد.اگر بد اخلاقی و خلاف ادب ديد بازبان خوش و دلسوزی متذكرش سازد.ليكن بايد ازروی تفاهم و به‏صورت دلسوزی و مهربانی باشد نه به عنوان اعتراض و ايراد و نق نق والاّ ممكن است عكس العمل خوبی نداشته باشد. 
مرد اگر در يكی دو سال اول زناشويی صبر و حوصله به خرج بدهدو با عقل و تدبير به تعليم وتربيت همسرش همت گمارد می‏تواند او رامطابق دلخواه تربيت كند اگر هم موفقيت او صددر صد نباشد اما بدون‏شك می‏تواند تا حدودی او را تكميل كند. 
درست است كه برای اين كار صرف وقت و صبر و حوصله لازم‏است ليكن هر چه در اين باره عنايت‏بخرج بدهد ارزش دارد.زيرا شريك‏زندگی و مربی فرزندانش را تكميل نموده و تا آخرعمر از ثمرات اين كاربهره‏ مند خواهد شد. 
يكی از موضوعات مهمی كه مرد بايد بدان توجه داشته باشد اينست‏كه همسر تازه عروسش كه يك نفر مسلمان است و قاعدتا بايد احكام وقوانين دين اسلام را بداند غالبا از آنهابی‏اطلاع است.حتی احكام ودستورات ابتدائی اسلام مانند وضو و نماز و غسل و تيمم را بلدنيست. 
البته قبلا پدر و مادر وظيفه داشتند كه دخترشان را با احكام و قوانين اسلام‏آشنا سازند ووظائف دينی را به او ياد بدهند ليكن اكنون كه آنان در انجام‏ وظيفه كوتاهی نموده‏اند ودوشيزه ساده‏لوح بيگناهی را به خانه بخت‏فرستاده‏اند اين وظيفه سنگين بر عهده تو می‏افتد.بايد او را به وظائف دينی آشنا سازی و واجبات و محرمات اسلام را يادش بدهی.عقائد واخلاق‏اسلامی را به طوری كه مطابق فهم او باشد تعليمش كنی.اگر خودت‏می‏توانی اين كاررا بر عهده بگيری چه بهتر.و الا بايد با مشورت اهل‏اطلاع كتابها و مجلات سودمند علمی واخلاقی اسلام را تهيه نموده دراختيارش بگذاری و به خواندن تشويقش كنی. 
رساله عمليه ساده‏ای را در اختيارش بگذاری. و در صورت لزوم‏می‏توانی يك شخص متدين مورد اعتماد اهل اطلاع را برای تعليم وتربيتش انتخاب كنی. 
به هر حال،امر به معروف و نهی از منكر و ارشاد و راهنمايی زن‏وظيفه حتمی شوهر است.اگربدين وظيفه عمل كرد همسری متدين وعفيف و مهربان و خوش اخلاق و دانا و زندگی كن خواهد داشت كه علاوه‏بر ثوابهای اخروی در همين دنيا نفعش عائد او خواهد شد.و اگر درانجام‏وظيفه كوتاهی نمود در اين دنيا همسر بی‏اطلاع و ضعيف الأيمانی خواهدداشت كه مصونيت دينی و اخلاقی ندارد و در قيامت نيز مورد بازخواست‏خداوند قهار قرار خواهدگرفت. 
خداوند بزرگ در قرآن مجيد می‏فرمايد: 
ای كسانی كه ايمان داريد خودتان و خانواده‏تان را از آتشی كه‏هيزم آن انسانها و سنگ است محفوظ بداريد. (6) 
امام صادق عليه السلام فرمود:وقتی آيه مذكور نازل شد يكی ازمسلمانان گريه می‏كرد ومی‏گفت:من عاجزم كه نفس خودم را از آتش‏محفوظ بدارم در عين حال مأمور شده‏ام كه اهلبيتم را نيز از دوزخ نگهدارم!! پيغمبر اكرم (ص) فرمود:همين مقدار كافی است كه آنان راامركنی به كارهايی كه خودت مأموريت داری آنها را انجام دهی و نهی كنی ازكارهايی كه خودت بايد آنها را ترك كنی. (7) 
پيغمبر اكرم صلی الله عليه و آله فرمود:مرد به سرپرستی خانواده‏گمارده شده است و هرسرپرستی نسبت‏به زيردستانش مسؤوليت دارد (8) . 
رسول خدا (ص) زنها را ياد نموده فرمود: پيش از اينكه شما را به‏كارهای بد وادار كنند،به كارهای نيك دعوتشان كنيد (9) . 
پی‏نوشتها: 
1-اطلاعات 11 تير ماه 1349. 
2-و نميدانند چرا؟ص 138. 
3-اطلاعات 25 ديماه 1350 
4-اطلاعات 26 شهريور 1348. 
5-اطلاعات 18 ارديبهشت 1351. 
6-سوره تحريم آيه 6 
7-وسائل ج 11 ص 417. 
8-مستدرك ج 2 ص 550 
9-بحار ج 103 ص 227