امام خميني (ره):
آنها كه زنها را ميخواهند ملعبهي مردان و ملعبهي جوانان فاسد قرار بدهند، جنايتكارند. زنها نبايد گول بخورند. زن گمان نكند اين مقام زن است كه بزك كرده بيرون برود، با سر باز و لخت؛ اين مقام زن نيست، زن بايد شجاع باشد، زن آدمساز است، زن مربي انسان است.[2]

حضرت آيت الله العظمي گلپايگاني:
«حجاب بانوان در اسلام يكي از اموري است كه از وقتي استعمارگران، چشم طمع به كشورهاي اسلامي و غصب معادن و منابع طبيعي آنها دوختند، مورد حملهي آنها قرار گرفت؛ زيرا چادر و حجاب زنان مسلمان را يكي از عوامل بزرگ براي بقاء استقلال شخصيت اسلامي كل جامعهي مسلمانان و حفظ هويت اسلامي آن ديدند و آن را مانع سياسي و اقتصادي و فرهنگي خود شناختند.[3]

حضرت آيت الله خامنه‎اي:
آيا جنايتي از اين بزرگتر نسبت به زن هست كه زن را با آرايش، مد و جلوهگري زيورآلات سرگرم كنند و از او به عنوان يك ابزار و وسيله استفاده كنند؟ امروز سر و سينه را از زيورآلات پر كردن و آرايش و مد و لباس را بت قرار دادن، براي زن انقلابي مسلمان ننگ است، چادر بهترين نوع حجاب و نشانهي ملي ماست.
ü آيا حجاب از ضروريات دين است؟ حكم كساني كه به آن بياعتنايي ميكنند چيست؟
حضرت آيت الله خامنه اي:

اصل حجاب ضروري دين محسوب است، ولي بعضي فروع آن ممكن است ضروري نباشد و بياعتنايي به اصل حجاب و عدم رعايت آن معصيت و گناه است.

حضرت آيت الله تبريزي:
اصل حجاب براي زنان از ضروريات دين است و حكم كساني كه به آن بياعتنايي نمايند، حكم بياعتنايي به ساير تكاليف ديني است.

حضرت آيت الله صافي:
اصل وجوب حجاب في الجمله از ضروريات اسلام است و منكر آن مرتد است، ولي بي‎اعتنايي به آن با عدم انكار وجوب آن باعث فسق است.

حضرت آيتالله سيستاني:
اصل حجاب از مسلمات شريعت است و در قرآن آمده است، ولي كساني كه توجّه به وضوح آن ندارند، انكار آنها مستلزم انكار نبوت نيست و بياعتنايي عملي گناه است.

حضرت آيتالله مكارم شيرازي:
آري حجاب از ضروريات دين است، ولي انكار آن براي كساني كه از ضروري بودن آن آگاهي ندارند، موجب ارتداد نميشود.

حضرت آيتالله بهجت:
بياعتنايي به حجاب گناه است و داشتن حجاب واجب است
 
ü پوشيدن جوراب نازك و بدننما براي خانمها در بيرون از منزل و انظار نامحرمان چه صورت دارد؟ و بيرون گذاشتن موهاي سر از چادر و مقنعه توسط خانمها در ديد نامحرمان چگونه است؟
حضرت آيت الله خامنه اي:
پوشانيدن بدن از نامحرمان بر زن واجب است و چنين جورابهايي براي حجاب شرعي واجب كفايت نميكند و پوشيدن تمام موي سر در برابر نامحرمان واجب است.
 
ü آرايش زنان در خيابانها و بيرون گذاشتن مقداري از موها و پوشيدن جوراب بدننما و لباسهاي محرك چه صورت دارد؟
حضرت آيتالله خامنه‎اي:
بر زن واجب است تمام بدن و موي و زينت خود را از نامحرم بپوشاند.
حضرت آيتالله فاضل لنكراني:
حرام است.
حضرت آيتالله بهجت:
حرام است.
حضرت آيتالله صافي گلپايگاني:
حرام است.
حضرت آيتالله مكارم شيرازي:
بدون شك جايز نيست.
حضرت آيتالله تبريزي:
جايز نيست.
حضرت آيتالله سيستاني:
جايز نيست.
 
ü عدّهاي همراه با تبليغات فرهنگي دشمن، در روزنامهها و سخنرانيهايشان ميگويند: چادر مشكي براي بانوان مكروه است و بايد پوشش جديد، مانند مانتو و كت و دامن با رنگهاي متنوع، جايگزين چادر مشكي شود. آيا چنين حرف و اقدامي صحيح است يا نه؟ خواهشمند است نظر شريفتان را مرقوم فرماييد.
حضرت آيتالله خامنهاي:
اين صحبت صحيح نيست، و بهترين حجاب، پوششِ چادر است، و چادر سياه هم بياشكال است و كراهت ندارد.
 
حضرت آيتالله تبريزي:
زن بايد بدن خود را در غير وجه و كفين، از نامحرم بپوشاند و نيز بايد زينت خود را بپوشاند و لباسي كه زينت حساب ميشود بايد آن را هم بپوشاند، و با چادر بهتر ميتواند بدن و زينت را بپوشاند و چادر سياه، مثل عباي سياه كراهت ندارد.
حضرت آيتالله بهجت:
اين اقدام باطل است.
حضرت آيتالله صافي گلپايگاني:
نظريه‎ي مذكور صحيح نيست و مفاسد بسيار دارد. متأسفانه در اين زمان عدّهاي اصرار بر آشكار شدن مفاتن زن و خروج او از ستر و عفاف، كه حافظ شخصيت و ارزش و متانت اوست دارند و معالاسف ميخواهند اين امر را اسلامي جلوه دهند؛ در حالي كه برخلاف اسلام است.
حضرت آيتالله فاضل لنكراني:
چادر مشكي بهترين نوع حجاب است و پوشيدن لباسهايي كه جلب توجه كند حرام است.
حضرت آيتالله مكارم شيرازي:
با توجه به اينكه در حال حاضر رنگ مشكي براي حفظ پوشش زنان بهتر است، كراهت آن ثابت نيست.
 
ü امروز يك حركت خزندهاي عليه چادر، كه يك حجاب ملّي و سنّتي است آغاز گرديده است، خواهشمنديم نظر مبارك را در اين مورد مرقوم فرماييد.
حضرت آيتالله فاضل لنكراني:
سزاوار است خانمها از چادر استفاده كنند؛ چون چادر در كشور اسلامي ايران از مظاهر و شعاير اسلام ميباشد و با حفظ اين شعار سعي كنند بانوان محترم، حركت مورد سؤال را خنثي كنند.
 
حضرت آيتالله صافي گلپايگاني:
چادر بهترين پوشش براي خانمهاست، چون تمامي مفاتن بدن را ميپوشاند. خانمهاي مسلمان بايد آداب و سنن اسلامي را در لباس پوشيدن مراعات كنند و از تجدّدگرايي مضرّ پرهيز كنند.
حضرت آيتالله بهجت:
چادر حجاب پسنديده است.
حضرت آيتالله سيستاني:
چادر حجاب بهتر است و سزاوار نيست زنهاي مؤمن بدون چادر خارج شوند.
حضرت آيتالله مكارم شيرازي:
حجاب يكي از قوانين مسلّم اسلام است و اساس آن پوشاندن بدن و موها غير از صورت و دستها تا مچ است؛ ولي بيشك چادر حجاب برتر است.
حضرت آيتالله تبريزي:
پوشيدن بدن بر زن واجب، و بهترين نوع پوشش واجب، همان چادر مشكي است كه زنهاي مؤمنه خود را با آن ميپوشانند.

نظر جنابعالي در مورد پوشيدن لباسهايي كه عكس يا علامت مربوط به كشورهاي غربي روي آن نقش بسته است چيست؟
حضرت آيتالله خامنهاي:
استفاده از اينگونه لباسها كه ترويج فرهنگ غير مسلمين مهاجم بر مسلمين است، اشكال دارد. [4]
حضرت آيتالله فاضل لنكراني:
بهتر است از اين نوع لباسها استفاده نكنند.
حضرت آيتالله صافي گلپايگاني:
مسلمين از اينگونه لباسها استفاده نكنند.
حضرت آيتالله تبريزي:
براي مؤمن سزاوار نيست لباسي بپوشد كه او را از زيّ مؤمنين خارج كند.
حضرت آيتالله مكارم شيرازي:
هرگاه سبب ترويج فرهنگ بيگانگان گردد اشكال دارد.
 
ü بعضاً مشاهده ميشود كه بعضي از افراد در مجالس عقد و عروسي و عدّهاي در انظار عمومي، اقدام به نصب كراوات و پاپيون بر روي پيراهن خود مينمايند، حكم شرعي استفاده از لوازم مذكور چيست؟
 
حضرت آيتالله خامنهاي:
بستن كراوات و پاپيون چون تقليد و ترويج از فرهنگ مهاجم غير مسلمين است جايز نيست.[5]
حضرت آيتالله صافي گلپايگاني:
كراوات و پاپيون شعار كفار است و مسلمين نبايد از آنها استفاده كنند.
حضرت آيتالله مكارم شيرازي:
با توجه به اينكه كراوات و پاپيون در محيط ما ترويج فرهنگ بيگانه محسوب ميشود، استفاده از آن اشكال دارد.
حضرت آيتالله تبريزي:
براي مؤمن سزاوار نيست لباسي بپوشد كه او را از زيّ مؤمنين خارج كند.
حضرت آيتالله بهجت:
خلاف احتياط است.
 
ü 1) برخورد زن همراه با چهرهي خندان و متبسّم با مردان نامحرم هنگام خريد از مغازهها و ساير برخوردها چه صورت دارد؟
ü 2) خنديدن زنان و دختران با صداي بلند در خيابان و يا انجام برخي حركات ديگر كه موجب جلب توجّه نامحرمان ميشود چگونه است؟
حضرت آيتالله خامنهاي:
1) صحبت كردن و خنديدن با نامحرم اگر موجب مفسده باشد جايز نيست.
2) از هر كاري كه موجب جلب توجّه نامحرم ميشود بايد پرهيز نمود.
 
حضرت آيتالله فاضل لنكراني:
1 و 2) به طور كلي دختران و زنان بايد در مقابل مردان نامحرم به نحوي لباس بپوشند و راه بروند و صحبت كنند كه موجب توجّه و نگاه سوء و تهييج مردان نشوند و اگر كردند گناه بزرگ است.
حضرت آيتالله بهجت:
1) هر كاري كه معرضيت ريبه و يا فتنه در آن است جايز نيست.
2) جايز نيست.
حضرت آيتالله مكارم شيرازي:
1) اشكال دارد و هنگام ضرورت نبايد از مكالمات عادي تجاوز كنند.
2) بهتر است زنان و دختران مسلمان از اينگونه كارها بپرهيزند و اگر منشأ فسادي شود جايز نيست.
حضرت آيتالله تبريزي:
1) اگر از روي التفات كاري را كه موجب جلب نظر اجانب شود انجام دهند اشكال دارد.
2) زن عفيف اين كار را نميكند، بلكه اگر معرض تهييج شهوت براي يكي از طرفين باشد حرام است.
 
حضرت آيت الله لطف الله صافي:
1) مخالف نص قرآن است ولايخضعن بالقول فيطمع الذي في قلبه مرض.
2) جايز نيست.
 
 
    ü برخي در مورد مسائل زنان اظهار نظرهاي نامناسبي را ابراز ميكنند، مانند بحث دوچرخهسواري يا ورزش بانوان، يا در مورد حجاب اظهار ميدارند كه به نظر ما كُت و دامن جهت حجاب كفايت ميكند. نظر حضرتعالي در اين زمينهها چيست؟
 
حضرت آيتالله خامنهاي:
اظهارنظر در مسائل ديني و احكام شرعي بر كساني كه صاحب نظر نيستند جايز نيست؛ و بر مؤمنين واجب است در تمام احكام ديني به مراجع بزرگوار تقليد و اسلامشناسان مورد وثوق و اعتماد مراجعه نمايند.
حضرت آيتالله تبريزي:
ترويج اموري كه مبدأ نشر فساد در جامعه يا بيعفّتي زنان و دختران شود جايز نيست؛ و پوشيدن لباسي كه تمام حجم بدن آنان را نشان دهد كه لباس زينت حساب بشود، كفايت نميكند.
حضرت آيتالله صافي گلپايگاني:
امور مذكوره معرضيّت براي مفسده دارد. بانوان بايد جدّاً از آن بپرهيزند.
حضرت آيتالله بهجت:
هر چه باعث فتنه و فساد باشد اشكال دارد.
 
حضرت آيتالله مكارم شيرازي:
هر چه موجب اشاعه‎ي مفاسد اخلاقي گردد حرام است.
حضرت آيتالله صافي گلپايگاني:
امور مذكوره معرضيّت براي مفسده دارد. بانوان بايد جدّاً از آن بپرهيزند.
    ü برخي از مادران، فرزندان دختر خود را كه به بلوغ شرعي نرسيدهاند با سر و پاي برهنه درخيابانها و مجالس در حضور نامحرمان ميآورند، مستدعي است وظيفهي والدين را در قبال فرزندان خود بيان بفرماييد و اين بياعتنايي چه صورت دارد؟
حضرت آيتالله فاضل لنكراني:
بر پدر و مادر است كه فرزندان خود را با آداب و رسوم اسلامي و وظايف شرعي آشنا كنند و چنانچه موارد مذكور موجب تهييج و مفسده شود، اگر چه بچه مميز نباشد، بايد آنان را بپوشانند و حفظ كنند تا جامعه آلوده و بيبندوبار نشود.
حضرت آيتالله سيستاني:
بر غير بالغ، پوشيدن واجب نيست؛ ولي پدر و مادر لازم است كه فرزند خود را به رعايت آداب و شئون اسلامي وادار نمايند و در تربيت صحيح شرعي آنان بكوشند.
حضرت آيتالله بهجت:
تمرين اطفال بر وظايف شرعيه به عهدهي والدين است.
حضرت آيتالله صافي گلپايگاني:
كار صحيحي نيست و والدين موظفاند دختر را از كودكي به رعايت حجاب و گريز از نامحرم عادت دهند و اگر در اين امر مسامحه كنند و دختر را نسبت به نامحرم بيتفاوت نمايند، شريك در معاصي دختر هستند. در حديث وارد شده است كه در مجلسي كه حضرت رضا(ع) تشريف داشتند و عدّهاي نيز حضور داشتند، دختر بچهاي وارد شد؛ حضار در مجلس يكي يكي دختر را مورد نوازش قرار دادند، تا رسيد به حضرت رضا(ع) آن حضرت از سن دختر سؤال كردند؛ گفته شد پنج سال دارد؛ حضرت دختر را از خود دور كرد و رفتاري كه ديگران كرده بودند ننمودند؛ و اعمال آن بزرگوار بايد براي زن مسلمان سرمشق باشد.
حضرت آيتالله مكارم شيرازي:
بر پدر و مادر لازم است فرزندان خود را به مسائل اسلامي از زمان طفوليت آشنا كنند.
حضرت آيتالله تبريزي:
پوشش بر دختران نابالغ واجب نيست؛ لكن وظيفهي والدين است كه  دخترانشان را به پوشش اسلامي عادت دهند و فرزندانشان را با احكام اسلامي تربيت نمايند.
 
    ü در صورتي كه زن مي‎داند مرد نامحرم به قصد لذت به صورت و دست‎هاي معمولي زينت نشده‎ي او نگاه مي‎كند، در اين فرض پوشاندن صورت و دست‎ها لازم است يا نه؟
حضرت آيت الله خامنه‎اي:
در فرض مذكور بايد حتي وجه و كفين خود را هم بپوشاند.
حضرت آيت الله تبريزي:
بلي در اين صورت بنابر احتياط پوشاندن لازم است.
حضرت آيت الله صافي گلپايگاني:
دست و صورت بنابر احتياط واجب بايد پوشيده شود. (جامع‎الاحكام 2/165).
حضرت آيت الله فاضل لنكراني:
بلي پوشاندن آن لازم است
حضرت آيت الله بهجت:
پوشاندن دست و صورت مطلقا بنابر احتياط لازم است.
 
 



[1] . به نقل از «مسائل جديد از ديدگاه علما و مراجع تقليد» ج 1و2؛ تهيه و تنظيم، سيدمحسن محمودي.
[2]. صحيفهي نور، ج 11، ص 254.
[3]. حضرت آيت الله العظمي گلپايگاني (ره)، پيام به كنگره سراسري حجاب.
[4]. مجله‎ي نصيحت، شماره‎ي 149.
[5]. مجلهي نصيحت، شمارهي 1154.