اين سالمندان تنها !
 
هنگامي كه درباره سالخوردگي سخن مي گوييم يا مي شنويم ، معمولاً با واژه هايي مانند از بين رفتن ، خراب شدن ، كاهش ، از دست دادن و ... سروكار داريم . در حالي كه دوره ي سالخوردگي ، از ويژگي هاي مثبت نيز برخوردار است . در اينجا، با نگرشي مثبت به اين ويژگي ها مي نگريم :
- هنر و خلاقيتي كه در جواني فرا گرفته شده است ، با افزايش سن، از بين نمي رود ؛
- با انگيزه و فعالانه زندگي كردن ، سبب مي شود كه سلول هاي مغزي رشد كنند و شبكه بيشتري را تشكيل دهند؛
- بدن از نظر فعاليت جنسي ، در آرامش است ؛
- توانايي سازگاري با شرايط افزايش مي يابد و استرس كاهش پيدا مي كند ؛
- مي توان مسئوليت هاي بيشتري را براي حفظ تندرستي خود پذيرفت؛
- انسان ، در اين دوره از ديدگاه بهتري به خود مي نگرد؛
- بالا رفتن اعتماد به نفس و اطمينان خاطر سبب مي شود به آنچه كه ديگران درباره  ما مي گويند، چندان اهميت ندهيم ؛
- هر فرد سالخورده اي بهتر از ديگران مي داند كه چه چيزي برايش رضايت بخش است ؛
- ظرفيت عشق ورزيدن به دليل افزايش اشتياق و از خود گذشتگي ، زياد مي شود؛
- سطوح اضطراب كاهش مي يابد؛
- حق شناسي عميق تر مي شود؛
- احساس شوخ طبعي افزايش مي يابد.
 
تغييرات اجتماعي
همراه با افزايش سن ، تغييراتي در جامعه پيرامون ما نيز اتفاق مي افتد ، از جمله دوستان قديمي و خويشان از دست مي روند. از دست دادن همسر، خواهر يا برادر، خويشان و دوستان نزديك سبب مي شود كه فرد به انساني گوشه گير و منزوي تبديل گردد. براي جلوگيري از انزوا و گوشه گيري ، بهتر است كه در فعاليت هاي اجتماعي شركت كنيم. از خانه خارج شويم و از هر فرصتي براي ملاقات با افراد جديد استفاده كنيم ؛ البته دوستان تازه هرگز نمي توانند جايگزين افرادي شوند كه از پيش از به دنيا آمدن نخستين فرزندتان يا پيش از سفيد شدن موهايتان مي شناخته ايد .
زندگي با دوستان وايجاد يك شبكه حمايتي ، مي تواند بر تنهايي غلبه كند واحساس انزوا را كم رنگ تر سازد. هر قدر با افراد بيشتري برخورد كنيد، شانس بيشتري براي تشكيل پيوندهاي تازه خواهيد داشت و در سال هاي آتي نيز دوستان زيادي خواهيد داشت.
در زندگي خانوادگي نيز، سالخوردگان ، همانند كودكان به ارتباط نزديك با اعضاي خانواده نياز دارند. اگر در فاصله طولاني نوه ها و فرزندان خود را ملاقات مي كنيم ، بهتر است كه امكان ملاقات با آنها را در فاصله هاي زماني كوتاهتر فراهم كنيم ، فرزندانمان را با اين كه اكنون خود پدر يا مادر هستند، در آغوش بگيريم ، نوه هايمان را بغل كنيم و ارتباط نزديك و صميمانه اي با آنها برقرار كنيم.
تغييرات جسمي در دوره سالخوردگي
در دوره سالخوردگي ، تغييرات جسمي ، ناشي از بيماري نيستند. كاهش ديد، كم شدن شنوايي ، كم شدن حساسيت نسبت به گرما، كم شدن حس لامسه و چشايي ، تغييراتي طبيعي هستند.
فعاليت متابوليكي بدن
همراه با افزايش سن ، روند متابوليكي بدن ، كند مي شود و ميل به غذا خوردن كاهش مي يابد . اما فعاليت بدني و چند دقيقه ورزش در روز مانع از بروز آن خواهد شد. كاهش روند متابوليكي بدن ، متابوليسم داروها را در بدن كـُند يا گاهي متوقف مي سازد. به همين دليل امكان بروز كنش ها يا واكنش هاي دارويي ، بيشتر از جوانان ، وجود دارد . به علاوه ، هر فرد سالخورده ، به وسيله پزشكان متخصص متعدد، درمان مي شود وهريك از آنان دارويي خاص تجويز مي كند. توجه به تداخل دارويي را نبايد فراموش كرد. هر يك از پزشكان با در نظر گرفتن داروهاي مصرفي ديگر، بايد مسئوليت برنامه درماني بيمار را بپذيرند و به طور مرتب آن را بررسي كنند. احتمال بروز تداخل دارو با دارو ، دارو با غذا ،و  دارو با آزمايش هاي پزشكي وجود دارد.
تغييرات فيزيولوژيكي طبيعي در دوره سالخوردگي
- هر 10 سال ، ظرفيت هوازي بدن ده درصد كاهش مي يابد؛
- حداكثر برون ده قلبي كم مي شود؛
- عملكرد ريوي كاهش مي يابد؛
- توده عضلاني كاهش مي يابد؛
- از تعداد فيبرهاي عضلاني كاسته مي شود؛
- زمان تحريك پذيري و پاسخگويي كم مي شود؛
- چربي بدن افزايش مي يابد ( در افرادي كه فعاليت بدني دارند، احتمال بروز خطر كمتر مي شود).
نگرش هاي مثبت دوره سالخوردگي
وجود ديدگاه هاي مثبت و تحرك و فعاليت ، به موفقيت دردوره سالخوردگي مي انجامد. سالخوردگي ، فقط پشت سر گذاشتن روزهاي جواني نيست، بلكه با ورود به اين دوره مي توان :
- در زندگي، خطر كرد،
- به باورهاي خود احترام گذاشت،
- انعطاف پذير و سازگار بود،
- به فراگيري تازه ها پرداخت و سرگرمي هاي تازه اي پيدا كرد.،
- از دست دادن عزيزان ناراحت كننده است اما نبايد دوره اندوه و غم به مدت طولاني ادامه يابد،
- و نيمه پرليوان را ديد.
اگر نوه ها به ديدن پدربزرگ يا مادربزرگ مي آيند، لازم است كه به نكته هاي ايمني زير حتماً توجه كنيم:
داروهايي كه به طورعادي به وسيله بزرگسالان مصرف مي شوند، حتي در مقادير جزيي ، مي توانند براي كودكان مرگ آور باشند. قرص فشارخون ، داروي پايين آوردن قندخون و بسياري از داروهاي ديگر، براي كودكان خطرناكند. در سال 2002 تقريباً 30 كودك آمريكايي بر اثر مسموميت دچار آسيب ديدگي شدند و بالاخره فوت كردند. كنجكاوي كودكان طبيعي است. عادت هاي افراد سالمند نيز كنار كنجكاوي آنان ، خطرآفرين است. سالمندان به طور معمول ، در روز چند نوع  دارو مصرف مي كنند . آنها داروهاي خود را در كنار تخت ، روي ميز آشپزخانه و... مي گذارند.
اين محل ها، دسترس كودكان هستند . به علاوه ، ظرف هاي داروي بدون درپوش محافظ و قرار دادن دارو در جيب لباس يا در يك فنجان نيز خطرناك است .
توصيه هاي زير خطر مسموميت با دارو را براي كودكان كاهش مي دهد:
1- همه داروها و ويتامين ها را در ظرفي با در پوش ايمني نگهداري كنيد،
2- داروها، مواد شيميايي و مواد پاك كننده را در يك كمد قفل دار نگهداري كنيد و بسته بودن در آن را مرتب كنترل كنيد،
3- داروهاي تاريخ گذشته را دور بريزيد ؛ قبل از دور انداختن شربت ها، آنها را خالي كنيد و شيشه را بشوييد. يك كمد مخصوص قرار دادن داروها تهيه كنيد،
4- هنگامي كه با تلفن صحبت مي كنيد يا پاسخگوي زنگ در هستيد ، مطمئن باشيد كه داروها در دسترس كودكان قرار ندارند ،
5- كودكان علاقه دارند كه از بزرگسالان تقليد كنند. داروهاي خود را دور از چشم كودكان ميل كنيد،
6- مواد شيميايي و مواد پاك كننده را از مواد غذايي جدا كنيد . نبايد آنها را در كنار يكديگر قرار دهيد.
7- محصولات شيميايي را در ظرف مخصوص نگهداري كنيد. هرگز مواد شيميايي را در ظروف مواد غذايي ( مانند بطري ، ليوان ، ظرف بستني و...) نگهداري نكنيد.
8- اگر كودكي دارو يا ماده شيميايي را بلعيده ، او را به يك مركز درماني برسانيد.
پدر بزرگ ها ، مادر بزرگ ها و نوه هايشان
پدر بزرگ و مادر بزرگ حامي مهمي براي فرزندان و حتي نوه هايشان به شمار مي آيند. آنها مشاور امور مالي هستند. حمايت عاطفي فرزندان را نيز بر عهده دارند ، به ويژه وقتي كه مسئوليت نگهداري و گاه  پرورش نوه هايشان را نيز مي پذيرند.
امروزه بعضي از كشورها به دليل افزايش تعداد طلاق ، بارداري در دوران نوجواني ، ايدز ، مرگ يا ناتواني والدين ، خشونت والدين ، زنداني شدن والدين، سرپرستي كودكانشان به پدر يا مادر بزرگ يا هر دو سپرده مي شود . در حالي كه ميانگين سني اين افراد بين 30 تا 70 سالگ است. خود آنها نگراني هاي مالي و روحي دارند ، توقف مسئوليت هاي اجتماعي سبب بروز اندازه ، عصبانيت و گاه آزردگي خاطر آنها مي شود. در كنار همه ي اين موارد ، آنها بايد شوك فرهنگي ناشي از نگهداري نوجوانان ، از نسلي متفاوت را نيز تحمل كنند. علاوه بر اين ، تأمين مايحتاج نوه ها ، بار مالي سنگيني را براي پدر و مادربزرگ ها ايجاد مي كند. كودكان نيز از عوامل خطرناك ، آزار، اعتياد پدر و مادر به مواد مخدر يا الكل و يا اندوه ناشي از فقدان پدر و مادر خود  در امان نيستند.
اما نگهداري از نوه ها با وجود مشكلات ذكر شده  مي تواند بسيار مثبت و خرسند كننده باشد. آنها مي توانند تجربه هاي خود را در اختيار نوه هايشان بگذارند، دورنماي ذهني آنها را شكل دهند و سرمشق سالمي براي نوه هايشان با شند.
توصيه مي شود كه افراد خانواده از خدمات مشاوره خانواده بهره مند گردند، به ويژه معلمين و كارشناسان كودك و نوجوان نقش مهمي  در راهنمايي پدر بزرگ ها و مادر بزرگ ها براي نگهداري از نوه هايشان ، ايفا مي كنند.