اسلام به عنوان مکتبي انسان ساز بيشترين عنايت را به تکريم، تنزيه و تعالي خانواده  دارد و اين نهاد مقدس را کانون تربيت، مهد مؤدت و رحمت مي شمرد. لذا سعادت و شقاوت جامعه انساني را منوط به صلاح و فساد اين بنا مي داند و هدف از تشکيل خانواده  را تأمين نيازهاي مادي، عاطفي و معنوي انسان از جمله دستيابي به سکون و آرامش بر مي شمارد.
انسان ها در خانواده به هويت و رشد شخصيتي دست مي يابند و در خانواده هاي سالم  و رشيد به تکامل معنوي و اخلاقي نايل مي شوند. لذا خانواده عامل کمال بخشي، سکونت، آرامش و بالندگي به اعضا خويش است که در تحولات اساسي جوامع نقش عمده اي ايفا مي کنند. 

با توجه به اهميت خانواده در زندگي اجتماعي جوامع پيشرفته و اهميتي که در نظام اجتماعي اسلام دارد، بررسي آن از نظر علمي امري ضروري است. مدير خانواده عنواني براي ميليون ها زن و بعضي از مردان در سرتاسر دنياست.
مديريت خانواده يک فعاليت و کار تمام وقت است اما در کشور ما هنوز اين فعاليت به صورت علمي تبيين نشده و حوزه آن ناشناخته است. لذا خانواده ها، به علت عدم اطلاع از حوزه عمليات و مسئوليت هاي خود، برنامه مدون و علمي براي زندگي ندارند، از اين رو در صدد هستيم به بررسي علمي ابعاد مديريت خانواده بپردازيم تا زن و شوهر  به عنوان استوانه هاي خانواده با بهره گيري از آن، زندگي آسوده و مرفه تري داشته باشند و فرزندان بهتري به جامعه تحويل دهند تا مسير پيشرفت را فراهم نمايند.
مديريت خانواده يک فعاليت و کار تمام وقت است اما در کشور ما هنوز اين فعاليت به صورت علمي تبيين نشده و حوزه آن ناشناخته است. لذا خانواده ها، به علت عدم اطلاع از حوزه عمليات و مسئوليت هاي خود، برنامه مدون و علمي براي زندگي ندارند.
مديريت خانواده از تشکيل خانواده  زوج اول شروع مي شود و بعداً به فرزندان نيز تسري مي يابد.نظام مديريت خانواده ممکن است به صورت پدرسالاري، مادرسالاري يا فرزندسالاري باشد يا در خانواده تمامي اعضاء در نظام تصميم گيري نقش داشته باشند.
اصول مديريت در خانواده
 
- برنامه ريزي زندگي براساس اهدافي که شرع ، علم، اخلاق و عقل حکم مي کند.
- برنامه ها بايد جنبه هاي مختلف اقتصادي ، اجتماعي و فرهنگي را در بر گيرند.
- اجراي اصل فعاليت هر عضو خانواده به اندازه توان و استفاده از هر عضو به اندازه نياز.
- احترام به بزرگترها و توجه به کوچکترها.
- ايجاد محيط و شرايط مناسب به منظور دستيابي به يک همکاري چند جانبه بين افراد خانواده.
- توزيع عادلانه وظايف بين افراد و آموزش فرزندان براي انجام بهتر کارها به جاي انجام آن صرفاً توسط پدر يا مادر.
- توزيع عادلانه منابع مالي خانواده بين اعضاء خانواده به ويژه پدر يا مادر به طوري که زنان خانه دار نيز از درآمد سهم مساوي دارند.
در زندگي شخصي و خانوادگي خود برنامه سيستمي داشته باشيد يعني وقت و امکانات را براي کارکردن، تفريح، مطالعه، عبادت و استراحت تقسيم کنيد.

شيوه مديريت خانواده
در قرون متوالي ، شيوه هاي متعددي براي اداره خانواده ها شکل گرفته ولي بهترين شيوه اداره خانواده «مديريت مشارکتي» است که در آن همه اعضاء خانواده در وضع قوانين و اداره خانواده مشارکت دارند و با انگيزه قوي آن را اجرا مي نمايند. کودکان و نوجوانان نيز در حکم انسان صاحب عقل و بينش در سرنوشت خود مؤثرند.
20 درصد درآمد خانواده را به صورت سرمايه گذاري پس انداز، 14 درصد آن را صرف هزينه خوراکي و 66 درصد آن را صرف هزينه غير خوراکي مثل مسکن، آموزش، پوشاک و رفاه عمومي نماييد.
ويژگي هاي مديريت خانواده کارآمد و مناسب
تمامي اعضاي خانواده از الگوهاي مشخص زندگي استفاده مي کنند که جنبه علمي و شرعي دارند.
تمامي اعضاي خانواده در مسير توسعه قرار دارند و امکانات بين فرزندان عادلانه توزيع مي شود.
ياد گيري و ياد دهي بين اعضاي خانواده رايج است و به افکار جديد اهميت داده مي شود.
الگوي مشخص زندگي يک خانواده
 
-20 درصد درآمد خانواده را به صورت سرمايه گذاري پس انداز، 14 درصد آن را صرف هزينه خوراکي و 66 درصد آن را صرف هزينه غير خوراکي مثل مسکن، آموزش، پوشاک و رفاه عمومي نماييد.
- بهترين ساعات خواب در شب بين ساعت 10 تا 6 صبح است.
- حداقل 20 دقيقه از وقت خود را روزانه صرف مطالعه يا آموزش نماييد.
- روزانه حداقل 6 ساعت و حداکثر 10 ساعت کار مفيد انجام دهيد.
- ساليانه حداقل يک بار براي انجام تفريحات سالم به مرخصي 10 روزه برويد.
- در هر شرايط زندگي، از تجزيه و تحليل موقعيت خانواده خود غافل نباشيد.
- در زندگي شخصي و خانوادگي خود برنامه سيستمي داشته باشيد يعني وقت و امکانات را براي کارکردن، تفريح، مطالعه، عبادت و استراحت تقسيم کنيد.
دکتر عباس حاتمي