بي‎ترديد يكي از نيرومندترين غرايز، نيروي شهوت و غريزه جنسی است. اين نيرو كه از ابتداي تولد به صورت نهفته در وجود آدمي به وديعه نهاده شده است. تا زمان بلوغ هم چنان دوران آرام و بي‎تحركي را پشت سر مي‎گذارد، اما به محض شروع دوران نوجواني آرام، آرام زمان بيداري و شكفتگي آن فرا مي‎رسد و رفته رفته تمامي وجود نوجوان را در برمي‎گيرد و بر تمامي رفتار انسان اثر مي‎گذارد. به همين دليل غريزه جنسي و نيروي شهوت فرد را با مشكلاتي مواجه مي‎سازد.
براي جلوگيري از حس شهوت راه‎هاي متعددي وجود دارد كه به برخي از آنها اشاره مي‎كنيم. اما قبل از آن بيان اين نكته لازم است كه كنترل غريزه جنسي به صورت خداپسندانه كه منطبق با فطرت انساني باشد، امري ممكن و در عين حال پيچيده و دشوار است. آنهايي كه از مباني اخلاقي و معنوي محكم و متيني برخوردارند و نيز از شرايط خانوادگي خوب و مطلوبي از حيث ارزش‎هاي اخلاقي بهره‎مند هستند و ارادة قوي دارند، به خوبي مي‎توانند از پيامدهاي منفي آن مصون باشند.
براي كنترل غريزه هم خود فرد و هم والدين و اطرافيان مسئوليت دارند. آن چه مربوط به خود فرد مي‎شود و سؤال شما نيز از اين زاويه طرح گرديده، عبارتند از:
1. برنامه‎ريزي براي كار مداوم
نوجوانان از نيروي سرشار و فوق‎العاده‎اي برخوردارند. اين نيرو اگر در زمينه‎هاي ديگر مورد استفاده قرار نگيرد و به صورت مطلوب از آن استفاده نشود، با توجه به شرايط سني نوجوان در قالب امور جنسي و شهواني ظاهر خواهد شد. اگر نوجوانان به كار مداوم عادت كنند و نيرو و توان خود را در اين زمينه به مصرف برسانند تا حدودي از انحرافات اخلاقي و شهوت و غريزه جنسي در آنان پيشگيري مي‎شود. كارهاي بدني موجب تعادل جسم و روان مي‎شود. اگر نيك بنگريم افرادي كه به كار مداوم مشغول هستند و نيرو و استعدادشان در زمينه‎هاي مثبت و سالم به كار مي‎اندازند، كمتر دچار انحرافات اخلاقي و بحران‎هاي روحي مي‎شوند. كار موجب مي‎شود نيرو و انرژي نوجوان قبل از آن كه به چربي‎هاي اضافي تبديل گردد و اختلالاتي در ساز و كار اندام‎هاي بدن ايجاد گردد، از طريق سوخت و ساز مفيد و سالم به مصرف برسد.[1]
2. تنظيم خواب
تحقيقات نشان مي‎دهد كه بيشتر انحرافات به خصوص در زمينه مسايل جنسي از فكرهاي ناسالم و خيال پردازي‎هايي كه نوجوانان قبل از به خواب رفتن دارند، ناشي مي‎شود. اگر نوجوان قبل از آن كه به خواب برود، فكرش به خودش و يك سري مسايل و موضوعات مربوط به دورة نوجواني، معطوف گردد، كم كم به انحرافات كشيده خواهد شد. بنابراين، يكي از روش‎هاي پيشگيري از انحرافات اين است كه برنامة خواب به صورت دقيق تنظيم شود و تا زماني كه خواب بر شما غالب نشده به رختخواب نرويد. وقتي به رختخواب برويد كه كاملاً خسته و آمادة خواب هستيد. لازمة اين كار اين است كه در طول روز مشغول فعاليت‎هاي مهم بوده و به اندازة كافي كار كرده باشيد.
طبيعي است اگر نوجوان با خستگي به رختخواب نرود، به ناچار مدت زماني را در بستر بيدار خواهد ماند تا به تدريج به خواب رود و چون افكار و انديشه‎هاي شهواني و تحريك‎آميز معمولاً در اين مواقع به سراغ نوجوان مي‎آيند، نوعي تنظيم ساعات خواب براي نوجوان، ضرورت خاصي مي‎يابد. يكي از روان‎شناسان در اين باره مي‎گويد: نيمه اول شب بيش از نيمه دوم آن به بدن نيرو مي‎دهد بنابراين بايد از آن به نحوي مفيد استفاده شود. و صبحگاهان به محض اينكه از خواب بيدار شديد. بي‎درنگ از بستر برخيزيد و توجه داشته باشيد كه بامدادان بيدار ماندن در بستر خواب، بسيار زيان‎بار است، جسم را سست و ناتوان مي‎سازد و وسوسه‎هاي شوم در دل فرد ايجاد مي‎شود.[2]
3. دوري از محيط‎هاي آلوده و ناسالم
يكي از علل و عوامل انحرافات جنسي و به طور كل انحرافات اخلاقي، محيط آلوده و محرك‎هاي شهواني است. محيط از طريق وارد نمودن عناصر محرك در گرايش‎هاي انحرافي، منجر به طغيان غريزه جنسي در نوجوان مي‎شود. مسايلي از قبيل بدحجابي، بي‎حجابي، روابط ناسالم و آزاد دختر و پسر، سريال‎هاي تلويزيوني و فيلم‎هاي خارجي و هم‎چنين استفاده نادرست از اينترنت در تحريك شهوت و غريزه جنسي نوجوان مؤثر است شايد براي برخي از نوجوانان يادآوري و تذكر مسايل ديني و اخلاقي چيز بيهوده و غير ضروري تلقي شود، زيرا آنها نه در فكر سلامت خويش هستند و نه مسايل اخلاقي و ديني را مي‎پذيرند، اما براي شما كه روحيه مذهبي قوي داريد و همين مسئله باعث شد تا نگران آينده‎تان باشيد، گفتن اين مسايل مهم و ضروري است. اگر واقعاً‌ مي‎خواهيد از جواني‎تان به خوبي استفاده كنيد و در راه درست و سالم گام برداريد، سعي كنيد از محيط‎هاي آلوده و ديدن عوامل تحريك كننده، جدّاً پرهيز نماييد.
4. استفاده درست و مطلوب از اوقات فراغت
يكي از زمينه‎هاي پيدايش انحرافات در جوانان و نوجوانان، استفاده نادرست آنها از اوقات فراغت است.[3] اوقات فراغت طولاني و بي‎برنامه نوجوانان را عاصي و سرگردان مي‎كند. آنها به تدريج سرخورده و مأيوس مي‎شوند و در نتيجه به دنياي درون خويش پناه مي‎برند و در كنج خلوت و انزوا راهي براي مشغوليت خود مي‎جويند.
5. پيشگيري از روابط ناسالم
نوجواناني كه روابط نامطلوب و ناسالم دارند و با افراد منحرف و بي‎بندوبار دوست و رفيق هستند، كم‎كم به انحرافات كشيده مي‎شوند و تحت تأثير امور شهواني قرار مي‎گيرند. نفوذپذيري نوجوانان از دوستان و همسالان بيش از ساير گروه‎ها است. در سنين بلوغ صحبت‎هاي آهسته و در گوشي بين نوجوانان بيشتر مي‎شود و محور اين گفتگوها، غالباً مسايل جنسي و امور شهواني است كه به صورت مخفيانه و به دور از انظار بزرگترها طرح مي‎شود. براي پيشگيري از انحرافات اخلاقي سعي كنيد از دوستي‎هاي آلوده و مشكوك جداً‌ پرهيز نموده و با افراد سالم و مذهبي ارتباط برقرار نماييد.[4]
6. پرورش تقوا و معنويت در وجود خويش
همة آنچه بيان شد، به نحوي مي‎توانند در پيشگيري از انحرافات اخلاقي و طغيان شهوت و غريزه جنسي نقش داشته باشند، اما آن چه بيش از همه ضروري است و به صورت زيربنايي در شخصيت و رفتار نوجوان مؤثر است. پرورش معنويت و تقويت ايمان و تقواي الهي است. ما در عصري زندگي مي‎كنيم كه جهان به شدت در ماديات فرو رفته و يك سره غرق در جاذبه‎هاي نفساني و امور شهواني گرديده است. در شرايط كنوني،‌خلأ عظيم و هولناكي از اخلاق و معنويت پديد آمده و تمامي مشكلات انسان‎ها نيز از همين جا ناشي شده است.
اگر با تقويت ايمان و نيروي اراده، باورها و اعتقادات نوجوانان تقويت گردند، بدون شك بخشي از مشكلات آنان به ويژه در زمينه مسايل اخلاقي و شهوت و غريزه جنسي درمان مي‎شود.
اگر نوجوان از ته دل باور نمود كه تمام اعمال و رفتار او را خدا مي‎بيند و بر اساس عملكرد افراد به آنها پاداش مي‎دهد و اساساً سعادت و خوشبختي انسان به دست خودش مي‎باشد، در اين صورت احتمال اينكه مرتكب گناه نشود بسيار زياد است.[5]
يقين داشته باشيد، تا زماني كه نيروي ايمان و تقوا در وجود انسان بارور و تقويت نگردد، هيچ ضمانتي از شهوت و انحرافات اخلاقي وجود ندارد. به خصوص در وضعيت كنوني كه عوامل تحريك كننده بسيار زياد است. بنابراين قبل از هر چيز سعي كنيد نيروي ايمان و تقوا را در وجود خويش بارور كنيد. اگر فكر و ذهن شما متوجه خدا باشد و هميشه نماز خود را اول وقت انجام دهيد، خداوند شما را ياري مي‎كند تا از هر گناهي مصون بمانيد و تحت تأثير شهوت و غريزه جنسي قرار نگيريد. خداوند در قرآن مي‎فرمايد: «ان الصلوة تنهي عن الفحشاء و المنكر»[6] به درستي كه نماز انسان را از هرگونه آلودگي و عمل زشت و گناه دور نگه مي‎دارد. نماز واقعي نه تنها والاترين عامل كنترل شهوت و دفاع در برابر هجوم انحرافات اخلاقي تلقي مي‎شود، بلكه عامل تهاجمي عليه انحرافات و شهوت‎ها نيز محسوب مي‎گردد.
6. تسهيل و تسريع ازدواج
علاوه بر آن كه نوجوان سعي در كنترل شهوت و غريزه جنسي مي‎كند، بايد براي ازدواج كه يگانه راه درست ارضاي غريزه جنسي مي‎باشد، نيز اقدام كند. از 18 سالگي به بعد شما مي‎توانيد جداً به فكر ازدواج باشيد و اگر شرايط را مساعد مي‎بينيد، از همين حالا مقدمات آن را فراهم كنيد.
اميد است با رعايت اين نكات و به خصوص توجه به تقوا و نماز بتوانيد غريزه جنسي و حس شهوت را در خويش كنترل و مهار نماييد و زماني كه فرصت مناسب براي ازدواج فراهم گرديد، به ازدواج اقدام كنيد،
معرفي كتاب:
1. علي قائمي، دنياي نوجواني، سازمان ملي جوانان، 1381.
2. ستاره آخوندي، بررسي مشكلات نوجوانان، همشهري، 1378.
3. موسوي خراساني، جوان، دار اهل‎بيت _ عليهم السّلام _ 1378.
علي _ عليه السّلام _ مي‎فرمايد: اكره نفسك علي الفضائل فان الرذائل انت مطبوع عليها»[7]
با سعي و مجاهدت فضايل اخلاقي را به نفس سركش خود تحميل كن، زيرا خواهش طبيعي بشر بر شهوات و رذايل اخلاقي است.


[1] . علي قائمي، دنياي بلوغ، سازمان ملي جوانان، 1380، بخش سوم.
[2] . سيبوانس استانس، آن چه يك جوان بايد بداند، ترجمه: كاسمي، شركت سهامي كتاب‎هاي جيبي، 1356، ص 38.
[3] . وحيد ذوالاكتاف، فراغت فرصتي براي باز آفريني،‌انتشارات جهاد دانشگاهي، چاپ اول، 1380، فصل سوم.
[4] . تيم هوخ، دنياي پسران، ترجمه، كتايون تجلي، انتشارات پيدايش، 1380، قسمت سوم.
[5] . حسن موسوي خراساني، جوان، دار اهل‎بيت _ عليهم السّلام _ ، چاپ اول، 1378.
[6] . عنكبوت، 45.
[7] . كليني،‌كافي، ج 1، ص 25.
( اندیشه قم )