تشکيل خانواده در سنت دو معصوم
مروري اجمالي بر زندگي حضرت فاطمه (س) نشان ميدهد که ازدواج ايشان در کمال تعالي و نورانيت بودهاست. در ذيل به نمونهاي از آنها اشاره ميشود:

1 ـ رضايت زوجين نسبت به اصل ازدواج
اگر در انديشهي يکي از زوجين، ناخشنودي و نارضايتي از اصل ازدواج وجود داشته باشد ، اين عامل، تأثيرات منفي بسياري در زندگي مشترک باقي خواهد گذاشت. همچنين اگر اين خشنودي و رضايت، رضايت الهي نباشد ، باز هم اين ازدواج، ريشهي مستحکمي نخواهد داشت. حضرت فاطمه (س) رضايت خود را از ازدواج با علي(ع) اينگونه اعلام ميفرمايد: «من به آنچه که خدا و رسول خدا(ص) راضياند ، راضي و خشنودم» (دشتي، 1375: ص29)
کاوش در پهنا و ژرفاي اين عبارت شريف، تبيينکنندهي اين حقيقت است که رضايتي که مقدمهي ازدواج است، در صورتي سبب تحکيم خانواده خواهد بود که رضايتي الهي و خداپسندانه باشد. 

2 ـ رضايت خانواده از ازدواج
يکي ديگر از عوامل مؤثر در تحکيم خانواده اين است که هر دو خانواده به ازدواج فرزندان شان راضي باشند. هرچه اين رضايت به لحاظ کمي و کيفي عميقتر باشد ، اين ازدواج از ضمانت بيشتري برخوردار خواهد بود. گاهي خانوادهها به ظاهر فرزندانشان را از ازدواج منع نميکنند ولي آثار نارضايتي خود را در گوشه و کنار نشان ميدهند و اينچنين زوجين به بيرغبتي خانوادههاي خود پي ميبرند و اين معنا در روحيهي زندگي مشترک آنها (خودآگاه يا ناخودآگاه) تأثير خواهد داشت.زندگي حضرت فاطمه (س) از اين ضمانت محکم برخوردار بود و رضايت و خشنودي پيامبر(ص) از ازدواج فاطمه (س) با علي(ع) بر هيچکس پوشيده نبود.

3 ـ عدم توجه به ارزشهاي باطل و دروغين در مراسم ازدواج
از ديگر عوامل مؤثر در استحکام خانواده ، عدم توجه به ارزشهاي باطل و دروغين در مقدمات ازدواج، نظير تعيين مهريه، تهيه جهاز، برگزاري مراسم ازدواج و... است. بررسيهاي به عمل آمده نشان ميدهد که گاه کدورتها و مشکلات خانوادگي در همان سپيدهدم زندگي مشترک به واسطهي اين برنامهها و عدم توجه به ارزشهاي واقعي در طي آنها به وجود ميآيد.
علي(ع) در صداق ازدواجش، همهي داراييش را به فاطمه (س) داد زيرا همهي دارايي وي، تنها يک زره بود و ما به ازاي آن تبديل به وسايل ضروري زندگي آن دو شد. جهاز فاطمه (س) هفده قلم (چادر، مقنعه، پيراهن، حصير، پرده، لحاف، متکا، ليوان گلين آبخوري، کوزه، کاسه گلي، آفتابه گلي، آسياب دستي، مشک، تشت، حوله، پوست گوسفند و...) بيش نبود. در مراسم وليمه، فقرا و اغنيا با يکديگر دعوت شده بودند. وقتي به علي(ع) طعنه زدند که تو بافضيلتترين و شجاعترين مرد عرب هستي و ميتوانستي دختر ثروتمندي را به عقد خود درآوري تا خانهي تو را سرشار از جهاز نفيس کند ، آن حضرت(ع) فرمود: «همانا ما گروهي هستيم که به مقررات الهي رضايت دادهايم و جز رضايت خدا چيزي نميخواهيم و افتخار ما نيز به اعمال نيکو است؛ نه به مال و ثروت» (بحراني، بيتا: ج11، ص363)،و وقتي به فاطمه (س) طعنه زدند که تو همسر مرد فقيري شدهاي که هيچ مالي ندارد، آن وجود نازنين فرمود: ، «من به علي(ع) راضي هستم و رضايت من از او فوق درجات رضايت است.» (مجلسي، 1404ق: ج43، ص97)
چنانکه مشهود است، تمامي ارزشها از نخستين طليعهي وصلت علي(ع) و فاطمه (س)، ارزشهايي الهي و راستين بوده است؛ در صورتيکه اين ارزشها در کانون خانوادهي شيعيان ارج نهاده شود ، بيشک ديگر شاهد زندگيهاي از هم پاشيده و نابسامان نخواهيم بود.

4 ـ الهي بودن مراسم ازدواج
در تمام مراحل و موارد ، مراسم ازدواج حضرت زهرا(س)، الهي بود. وليمهي ازدواج، مبارک بود چرا که با آن فقيران مدينه را اطعام نمودند. فاطمه (س) با فرياد تکبير به خانهي اميرمؤمنان(ع) مشرف شد و در ميانهي راه پيراهن عروسي خويش را مسکين بخشيد. (مظاهري، 1372: صص 67-66) 

5 - همسر را بهترين همسر دانستن
يکي از اصليترين محورها در تحکيم خانواده اين است که زن و شوهر ديدگاه مثبتي دربارهي يکديگر داشته باشند. هرچه اين ديدگاه مثبتتر و متعاليتر باشد ، به همان ميزان هر دو از خوشبختي بيشتري در زندگي زناشويي برخوردار خواهند بود. اصليترين عاملي که رايحهي رضايتمندي و خرسندي را در فضاي زندگي مشترک ميپراکند ، سبزي و خرمي است که شاخسار بينش همسران نسبت به هم را بارور ميکند و زماني مودّت ميان زوجين تهديد ميشود که پنداشت و نظرگاه آنها نسبت به همسري با يکديگر مخدوش شود و نخستين صاعقهاي که ديوارهي اعتماد و محبت بين همسران را ميشکافد ، اين است که يکي از زوجين بپندارد که همسرش وي را لايق همسري خود نميبيند و يکي از دو همسر يا هر دو، در اين انديشه باشند که بهترين همسر را براي خود برنگزيدهاند. اين پنداشت در ذهن هر يک از زوجين باشد ،موجب تلخکامي و ناخرسندي در طرفين و البته تلختر و سنگينتر براي زوجي خواهد بود که مورد خسران قرار گرفته و ميداند که همسرش او را لايق نميشمارد.
با الگوبرداري از زندگي مشترک و شکوهمند فاطمه (س)، ميتوان اين معيار وزين را در تحکيم خانواده عرضه نمود که «همسر را بهترين همسر دانستن»، از اولين و اساسيترين گامهاي مسير خوشبختي خانواده است.
شاهد اين مدعي اين است که پيامبر(ص) در طليعهي زندگي علي(ع) و فاطمه (س)، نخست، ديدگاه آنان را نسبت به همسري با يکديگر جويا ميشود ، آنگاه که از علي(ع) ميپرسد: «همسرت را چگونه يافتي؟» جواب ميشنود: «چهقدر او ياور خوبي در راه اطاعت خدا است» و زماني که از فاطمه (س) سؤال ميکند که « تو همسرت را چگونه يافتي؟» آن بانو در پاسخ ميگويد: «علي(ع) بهترين شوهر است.»
وجود چنين ديدگاهي ميان همسران نه تنها مايهي خوشبختي، جبران فقدانها و ملايمت مشکلات است، بلکه موجب پوشاندن نقايص هر يک از زوجين در نظر ديگري است و اگر اين نگاه متعالي و زيبا متقابل باشد ، لطف اين زندگي به سرحد اعلاي کمال و بالندگي خواهد رسيد.