این آیات در چند قسمت قرار گرفته ‏اند :

1- آیاتی که در وصف مؤمنان است و از دوستی و محبت عمیق آنان نسبت‏ به حضرت حق ، یا نسبت به مؤمنان سخن گفته است:«و الذین آمنوا اشد حبا لله » ''آنان که ایمان آورده‏اند در دوستی خدا سختترند '':«و الذین تبوؤا الدار و الایمان من قبلهم یحبون من هاجر الیهم و لا یجدون فی صدورهم حاجة مما اوتوا و یؤثرون علی انفسهم و لو کان بهم خصاصة» (سوره حشر ، آیه 9 ) . ''و آنان که پیش از مهاجران در خانه ( دار الهجرش ، خانه مسلمانان) و در ایمان ( خانه روحی و معنوی مسلمانان ) جایگزین شده ، مهاجرانی را که‏ به سوی ایشان می‏آیند دوست دارند و در دل خودشان از آنچه به آنها داده‏ شده است احساس ناراحتی نمی‏کنند و آنها را بر خویش مقدم می‏دارند هر چند خود نیازمند بوده باشند . ''

2- آیاتی که از دوستی حضرت حق نسبت به مؤمنان سخن می‏گوید : « ان الله یحب التوابین و یحب المتطهرین »( سوره بقره ، آیه . 222 ) . ''خدا دوست دارد توبه کنندگان و پاکیزگان را ''. « و الله یحب المحسنین »( سوره آل عمران ، آیه . 148 )''خدا دوست دارد نیکوکاران را''. «ان الله یحب المتقین »( سوره توبه ، آیات 4 و . 7) ''خدا دوست دارد خود نگه داران را''.« و الله یحب المطهرین »( سوره توبه ، آیه . 108 ) ''خدا دوست دارد پاکیزگان را ''«ان الله یحب المقسطین»( سوره حجرات ، آیه 9 ، و سوره ممتحنه ، آیه . 8) ''خدا دوست دارد عدالت کنندگان را''.

3- آیاتی که متضمن دوستیهای دو طرفی و محبتهای متبادل است : دوستی‏ حضرت حق نسبت به مؤمنین و دوستی مؤمنان نسبت به حضرت حق و دوستی‏ مؤمنین یکدیگر را : «قل ان کنتم تحبون الله فاتبعونی یحببکم الله و یغفر لکم ذنوبکم »( سوره آل عمران ، آیه . 31)." ''بگو اگر دوست دارید خدا را ، از من پیروی کنید تا خدا دوستتان‏ بدارد و گناهانتان را برایتان ببخشاید. ''« فسوف یأتی الله بقوم یحبهم و یحبونه »( سوره مائده ، آیه . 54 ) '' خدا بیاورد قومی را که دوستشان دارد و آنها او را دوست دارند '' .

محبت مؤمنان نسبت به یکدیگر :

« ان الذین آمنوا و عملوا الصالحات سیجعل لهم الرحمن ودا »( سوره مریم ، آیه . 96 )''آنان که ایمان آورده‏اند و شایسته‏ها انجام داده‏اند خداوند بخشایشگر برایشان دوستی قرار می‏دهد ''« و جعل بینکم مودش و رحمة »( سوره روم ، آیه . 21 ) ''در میان شما با همسرانتان دوستی قرار داد و مهر افکند''. و همین‏ علاقه و محبت است که ابراهیم برای ذریه‏اش خواست (سوره ابراهیم ، آیه . 37 ) ، و پیغمبر خاتم‏ نیز به دستور خداوند برای خویشانش طلب کرد (سوره شوری ، آیه . 23)و آنچنان که از روایات بر می‏آید ، روح و جوهر دین غیر از محبت چیزی‏ نیست .

مردی به امام صادق علیه السلام گفت : ما فرزندانمان را به نام شما و پدرانتان اسم می‏گذاریم ، آیا این کار ، ما را سودی دارد ؟ حضرت فرمودند آری به خدا قسم :«و هل الدین الا الحب‏»مگر دین چیزی غیر از دوستی است ؟ سپس به آیه شریفه : « ان کنتم تحبون الله فاتبعونی یحببکم الله ،سوره آل عمران ، آیه . 31 » (''بگو اگر دوست دارید خدا را ،از من پیروی کنید تا خدا دوستتان‏ بدارد و گناهانتان را برایتان ببخشاید'')، استشهاد فرمود :اساسا علاقه و محبت است که اطاعت آور است . عاشق را آن یارا نباشد که از خواست معشوق سربپیچد . ما این را خود با چشم می‏بینیم که جوانک‏ عاشق در مقابل معشوقه و دلباخته‏اش از همه چیز می‏گذرد و همه چیز را فدای‏ او می‏سازد . اطاعت و پرستش حضرت حق به نسبت محبت و عشقی است که انسان به‏ حضرت حق دارد .

همچنان که امام صادق ( ع ) فرمود :

تعصی الاله و انت تظهر حبه هذا لعمری فی الفعال بدیع

لو کان حبک صادقا لاطعته ان المحب لمن یحب مطیع

''خدا را نافرمانی کنی و اظهار دوستی او کنی ؟ ! به جان خودم این رفتاری‏ شگفت است . اگر دوستیت راستین بود اطاعتش می‏کردی زیرا که دوستدار ،مطیع کسی‏ است که او را دوست دارد . ''